کاردانی ناپیوسته علمی-کاربردی پرورش زنبورعسل
دیباچه: اهمیت اقتصادی پرورش زنبور عسل بیشتر در گرده‌افشانی گیاهان زراعی و
باغی وافزایش محصولات کشاورزی است. به طوری که طبق تحقیقات انجام شده در
کشورهای دیگر ارزش زنبور عسل در افزایش محصولات کشاورزی بسیار بیشتر از
تولیدات مستقیم کندو است. بررسی‌های انجام شده در ایران نیز نشان می‌دهد که
نقش زنبور عسل در افزایش محصولات کشاورزی چندین برابر تولید عسل ارزش
دارد. زنبور عسل علاوه بر دخالت در عمل گرده‌افشانی با تولید محصولاتی
مانند ژله رویال، زهر، گرده و بره موم در صنایعی مانند داروسازی، نساجی،
کاغذسازی، شمع‌سازی و تولید واکسن نقش ارزشمندی را ایفا می‌کند و باعث
افزایش اشتغال‌زایی می‌شود. به دلیل آن‌که پرورش زنبور عسل تا حد زیادی به
منابع طبیعی و باغ‌ها وابسته است و سیستم پرورشی این بخش تا حد زیادی به
صورت سنتی و تجربی اداره می‌شود، تربیت نیروی متخصص و ماهر که شناخت کافی
از زنبور عسل داشته باشند، ضرورت دارد تا ضمن بهره‌برداری از امکانات موجود
در کشور و تولید فرآورده‌های مربوط، رشد و توسعه کمی و کیفی این بخش فراهم
شود.فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند به عنوان کاردان پرورش زنبور عسل،
کاردان پرورش ملکه و اصلاح نژاد زنبور عسل، کاردان کارگاه، تعمیر، سرویس و
ساخت وسایل زنبورداری و سرپرست واحدهای تولید و فرآوری محصولات زنبور عسل
فعالیت کنند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل:
دروس پایه:
شیمی آلی، فیزیک عمومی، ریاضیات،زیست‌شناسی (گیاهی و جانوری)، آمار و احتمال.
دروس اصلی:
هوا و اقلیم‌شناسی، آموزش و ترویج دامپروری و منابع طبیعی، زبان تخصصی،
بیوشیمی، گیاه‌شناسی (عمومی)، اکولوژی محیط‌زیست، جامعه‌شناسی روستایی،
مقدمه‌ای بر اقتصاد و بازاریابی، محصولات زنبور عسل، اصول وکاربرد
کامپیوتر، حشره‌شناسی کشاورزی، پرورش زنبور عسل.
دروس تخصصی:
پرورش ملکه زنبور عسل، مبانی اصلاح نژاد و تلقیح مصنوعی زنبور عسل، بهداشت،
بیماری‌ها و آفات زنبور عسل، گیاهان شهدزا و گرده‌زا، شناخت، تعمیر
ونگهداری ابزار و وسایل زنبورداری، مرفولوژی و آناتومی زنبور عسل، فرآوری
محصولات زنبور عسل، کارآموزی.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی
سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی
سازمان سنجش
کاردانی فوریتهای پزشکی
دیباچه: فوریتهای پزشکی خدمات امداد و کمک‌های اولیه را به بیماران و
مصدومان حوادث مختلف تا رساندن آنها به مراکز درمانی ارائه می‌دهد. خدماتی
که ممکن است داوطلبان را در موقعیت‌های حساس و پراسترس در تمام مدت
شبانه‌روز قرار دهد. بنابراین داوطلب باید از نظر جسمی و روحی و روانی
آمادگی لازم را برای خدمت در محیط‌های سخت نظیر دریا، کوهستان، شرایط
زلزله و دیگر بلایای طبیعی داشته باشد. رانندگی آمبولانس، حمل بیمار یا
مصدوم، کمک‌های اولیه، اطلاع‌رسانی و انجام سایر خدمات طبق دستور مافوق،
بخشی از خدمات این افراد را تشکیل می‌دهد. به همین دلیل دانشجوی این رشته
باید آمادگی فعالیت در شرایط سخت و توانایی در ایجاد ارتباط مسؤولانه با
بیمار یا مصدوم و بستگان آنها را داشته باشد.
توانایی‌های لازم :
رشته فوریتهای پزشکی به صورت نیمه‌متمرکز دانشجو می‌پذیرد و داوطلبان پس
از قبولی در آزمون علمی باید در آزمون حضوری این رشته نیز شرکت کنند و در
صورت داشتن توانایی‌های روحی لازم از قبیل انضباط‌پذیری، گذشت و ایثار،
اعتماد به نفس و آمادگی فعالیت در شرایط سخت و همچنین آمادگی جسمی کامل
مانند عدم ابتلا به بیماری‌های مزمن و صعب‌العلاج مثل دیابت، فشار خون،
آسم، نارسایی کلیه، بیماری‌های پیشرفته قلبی ، صرع و بیماری‌های روانی در
این رشته پذیرفته می‌شوند.گفتنی است که در رشته فوریتهای پزشکی داشتن قدرت
بینایی خوب، مهارت‌های بدنی، روانی کلام و حداقل قد 170 سانتی‌متر برای
امدادرسانی سریع و صحیح ضروری است. در ضمن این رشته تنها از بین داوطلبان
مرد دانشجو می‌پذیرد.
موقعیت شغلی در ایران :
دانش‌آموختگان این رشته می‌توانند در مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی
در سراسر کشور، آمبولانس‌های خصوصی یا در سازمان‌های مشابه فعالیت کنند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل:
دروس پایه:
تشریح و فیزیولوژی، میکروب‌شناسی و انگل‌شناسی ، بهداشت عمومی، زبان تخصصی.
دروس اصلی:
داروشناسی، فرایند عملیات و اطلاعات فنی، نشانه‌شناسی و معاینات بدنی،
جابه‌جایی و حمل بیمار، اخلاق و مقررات حرفه‌ای، آشنایی با سازمان‌های
امدادی، بهداشت روانی و فوریتهای روانپزشکی، فوریت پزشکی در بلایا،
کلیات پزشکی.
دروس تخصصی:
احیای قلبی ـ ریوی، اختلالات سیستم قلبی ـ عروقی، شکستگی‌ها و دررفتگی‌ها،
مسمومیت‌ها و گزیدگی‌ها، فوریتهای پزشکی در شرایط خاص، خونریزی‌ها، کاهش
سطح هوشیاری، سوختگی، سرمازدگی و گرمازدگی.منبع: کتاب آشنایی با رشته های
دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان
رشته ی سازمان سنجش
کاردانی علمی-کاربردی تولیدوبهره برداری گیاهان دارویی معطر
دیباچه: آمار جهانی نشان می‌دهد که مواد مؤثر بیش از 50 درصد از داروهای
تولید شده طبیعی است و عمدتاً منشأ گیاهی دارد. در حال حاضر نیز بیش از 80
درصد از مردم کشورهای در حال توسعه به داروای گیاهی وابسته هستند و کشورهای
تولید کننده مواد دارویی مثل آلمان، انگلستان، سوئیس و ژاپن، استفاده از
گیاهان دارویی را در سطح وسیعی در برنامه تولید خود قرار دادهاند.کشور
پهناور اسلامی ایران با آب و هوای گوناگون و شرایط اقلیمی مختلف و فلور غنی
(حدود 8 هزار گونه گیاهی) بدون شک در ردیف اول کشورهای تولید کننده گیاهان
دارویی و فرآورده‌های آن می‌تواند قرار گیرد. وجود اختلاف درجه حرارت 50
درجه سانتی‌گراد، وجود اراضی ساحلی، کویری، کوهستانی و برخورداری از حدود
300 روز آفتابی و تنوع گونه‌های زیستی و اختصاص بسیاری از گیاهان دارویی به
سرزمین ایران، همگی ویژگی‌هایی هستند که در مقایسه با سایر تولیدکنندگان
استعداد بالقوه‌ای را برای تولید انوع گیاهان دارویی در سطح وسیع و گسترده
فراهم آورده است. بنابراین تربیت نیروی انسانی کاردان جهت استفاده از این
پتانسیل بالقوه می‌تواند بخشی از نیاز کشور را برای نیل به اهداف یاد شده،
تأمین نماید. فارغ‌التحصیلان این دوره می‌توانند به عنوان کمک کارشناس
تحقیقاتی گیاهان دارویی، کاردان کشت و پرورش گیاهان دارویی و معطر، کاردان
بهره‌بردار گیاهان دارویی و معطر و کمک ناظر در واحدهای تولید فعالیت کنند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل:
دروس پایه:
شیمی عمومی، اصول آمار، مبانی گیاه‌شناسی.
دروس اصلی:
هوا و اقلیم‌شناسی،مبانی اکولوژی، شیمی آلی، کارتوگرافی گیاهی، اصول زراعت
گیاهان دارویی و معطر، مبانی فیزیولوژی گیاهی، رابطه آب و خاک و گیاه،
حفاظت و حمایت گیاهان دارویی و معطر.
دروس تخصصی:
شناخت گیاهان دارویی و معطر، آشنایی با ماشین‌آلات و تجهیزات استحصال مواد
مؤثر، روش‌های تکثیر و پرورش گیاهان دارویی و معطر، زراعت خصوصی گیاهان
دارویی و معطر، روش‌های بهره‌برداری از گیاهان دارویی و معطر مرتعی،
روش‌های بهره‌برداری از گیاهان دارویی و معطر جنگلی، درختان و درختچه‌های
دارویی و معطر، اقتصاد گیاهان دارویی و معطر، اکولوژی گیاهان دارویی و
معطر، آماده‌سازی و عمل‌آوری گیاهان دارویی و معطرمنبع: کتاب آشنایی با
رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم
افزار سامان رشته ی سازمان سنجش.
فیزیوتراپی
دیباچه: تصور کنید که در کشور ما از هر 10 نفر، تنها یک نفر به دلیل درد
جسمانی مزمن حداقل یک ساعت در روز نتواند کار خود را به خوبی انجام دهد.
آیا می‌دانید در این صورت چه میزان خسارت به کشور وارد خواهد شد؟ عمق این
فاجعه زمانی احساس می‌شود که بدانیم دردهای مفصلی و عضلانی در ایران بسیار
شایع است. از سوی دیگر طبق آمار جهانی معلولین، حدود 10% از جمعیت هر کشور
را معلولین تشکیل می‌دهند و این افراد برای استفاده از توانایی‌های
باقیمانده و جبران هر چه بیشتر ناتوانی‌ها و محدودیت‌های خویش به خدمات
فیزیوتراپی نیاز دارند. البته این درصد در کشور ما به دلیل جنگ تحمیلی و
حوادث بی‌شمار رانندگی بسیار بیشتر است و به همین دلیل باید برای رشته
فیزیوتراپی که به تربیت فیزیوتراپیست‌های متخصص و کارآمد می‌پردازد، به
عنوان یک رشته مهم و کاربردی، اهمیت بسیار قائل شویم. در این رشته با
استفاده از یک سری وسایل مثل ابزارهای الکترونیکی در جهت رفع
معلولیت، کاهش علایم بیمارهای مفاصل، عضلات و اعصاب تلاش می‌شود.
البته فیزیوتراپیست‌ها علاوه بر وسایل فوق، از یک سری حرکات ورزشی و
درمانی نیز استفاده می‌کنند چون برای کسب بهترین نتیجه، باید
حرکات ورزشی و درمان‌های الکترونیکی به صورت ترکیبی مورد استفاده
قرار گیرد. گفتنی است که در 60 درصد از بیماری‌ها در کنار دارو درمانی
یا پس از دارودرمانی به فیزیوتراپی نیاز است. برای مثال در
بیماری‌های عصبی مثل سکته‌های مغزی یا ضربه‌های مغزی، شکستگی‌ها،
بیماری‌های قلبی، بیماری‌های ریوی، بیماری‌های زنان و زایمان و
نازایی، انواع جراحی‌های داخلی و برخی از بیماری‌های اطفال به
فیزیوتراپی نیاز است. به عبارت دیگر در کل بیماری‌های اسکلتی و اکثر
بیماری‌های عصبی و عضلانی فیزیوتراپی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در
ضمن فیزیوتراپیست‌ها در بُعد پیشگیری نیز فعالیت می‌کنند. برای مثال
یک فیزیوتراپیست نحوه نشستن یا بلند کردن وزنه‌های مختلف را آموزش
می‌دهد تا از انحرافاتی که ممکن است در ستون فقرات افراد به دلیل
عدم رعایت موارد فوق ایجاد شود، جلوگیری کند.
توانایی‌های لازم :
یک دانشجوی رشته فیزیوتراپی باید صبر و حوصله بسیاری داشته باشد
چون در نهایت باید با بیماران مختلفی از جمله افرادی که دچار سکته
مغزی یا ضایعه مغزی شده‌اند و یا عقب‌ماندگی ذهنی دارند، کار کند و در
اغلب مواقع نیز نتیجه کارش به تدریج ظاهر می‌شود. از سوی دیگر چون
دانشجوی این رشته با دستگاه‌های الکتریکی متنوعی کار می‌کند، باید
در درس فیزیک قوی بوده و همچنین به دلیل این که با بدن انسان
به عنوان یک موجود زنده سروکار دارد، باید به درس زیست‌شناسی
علاقه‌مند باشد.
موقعیت شغلی در ایران :
در حال حاضر فارغ‌التحصیل فیزیوتراپی علاوه بر استخدام در مراکز
دولتی می‌تواند بعد از گذراندن دوران طرح و همچنین به دست آوردن
سابقه کار لازم (6 سال سابقه کار برای فعالیت در مراکز استان‌ها و 3
سال سابقه کار برای فعالیت در شهرستان‌ها) اقدام به تأسیس کلینیک
خصوصی فیزیوتراپی کند. علاوه بر کار در کلنیک خصوصی همچنین می‌تواند
جذب بیمارستان‌ها، مراکز توانبخشی و فدراسیون‌های ورزشی گردد.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
فیزیک برای فیزیوتراپی، فیزیولوژی عمومی، آناتومی (سر و گردن و
تنه، اندام فوقانی، اندام سطحی، اندام تحتانی) ، بافت شناسی،
آسیب‌شناسی، استخوان شناسی، روانشناسی عمومی و معلولین، روانپزشکی ،
ژنتیک ، کمک‌های اولیه، رشد روانی ـ حرکتی کودک، آناتومی اعصاب،
فیزیولوژی، نورولوژی ، بیماری‌های داخلی، بیماری‌های قلب، عروق و
تنفسی، روماتولوژی، جراحی عمومی، ارتوپدی ، رادیولوژی.
دروس تخصصی:
آشنایی با اصول توانبخشی و طب فیزیکی ، فیزیوتراپی (اعصاب ،
بیماری‌های قلب، عروق و تنفس، روماتولوژی ، جراحی ، ارتوپدی)،
کینزیولوژی و بیومکانیک، حرکت درمانی، الکترو تراپی، اندام‌های
مصنوعی و وسایل کمکی، ارزشیابی و اندازه‌گیری ، ماساژ و اصول
درمان‌های دستی، زبان تخصصی، پروژه، کارآموزی.منبع: کتاب آشنایی با
رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم
افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
علوم وصنایع غذایی
دیباچه: این روزها بشر پی برده است که غذا خوردن تنها برای پاسخ به احساس
گرسنگی نیست بلکه رفتاری است که از طریق آن کمبودهای جسم تأمین شده و
سلامتی تضمین می‌گردد. برای حفظ این سلامتی نیاز است که انواع ویتامین‌ها،
پروتئین‌ها و مواد مغذی لازم، همیشه در دسترس باشد. طبیعی است که بسیاری از
مواد غذایی در همه فصل‌ها یافت نمی‌شود، این است که فرهنگ نگهداری از غذا
برای زمان طولانی به صورت کنسرو جا افتاده است، کنسروهایی که در
کارخانه‌های صنایع غذایی به صورت آماده و نمیه آماده (پخته، منجمد، خشک
شده، افشره و ...) تهیه می‌شود.از سوی دیگر ساختار غذای مصرفی عامه مردم
نسبت به گذشته تغییر یافته است، به عنوان نمونه اگر نان در سبد غذایی مردم
50 سال گذشته، بیشترین مورد استفاده را داشته است، امروزه انواع غذاهای
دیگر از جمله ماکارونی، سوسیس و کالباس و بسیاری از غذاهای آماده گیاهی و
حیوانی، سبد غذایی عموم مردم را تشکیل می‌دهند. همچنین بعضی از مواد غذایی
مثل روغن و چای که در گذشته به صورت باز استفاده می‌شد، امروزه در
کارخانه‌های صنایع غذایی در بسته‌بندی‌های بهداشتی عرضه می‌شود.
کارخانه‌هایی که در تشکیل و نحوه فعالیت آنها، متخصصان بسیاری نقش دارند که
از جمله این متخصصان می‌توان به فارغ‌التحصیلان رشته علوم و صنایع غذایی
اشاره کرد که کنترل کیفیت و بهداشت مواد غذایی بر عهده آنهاست. در توضیح
این رشته می‌توان گفت که در هر کارخانه‌ای هدف، تولید بهترین محصول
است. محصولی که از هر جهت مطلوب و بدون عیب و نقص بوده و در عین
حال ضایعات بسیار کمی داشته باشد. برای رسیدن به این هدف باید بر
روی تولید محصول غذایی نظارت و کنترل داشت؛ یعنی از همان ابتدا که
ماده خام به کارخانه می‌آید تا زمانی که پس از تغییرات و تبدیلات
لازم، بسته‌بندی شده و برای عرضه آماده می‌شود، باید محصول مورد
نظر کنترل و آزمایش گردد. برای مثال هنگام تهیه بیسکویت یا کلوچه
از زمانی که آرد وارد کارخانه می‌شود تا زمانی که مواد مورد نیاز مثل
رنگ و طعم‌دهنده‌ها به آن اضافه می‌گردد و در نهایت ماده مورد نظر
پخته می‌شود، باید مرحله به مرحله توسط مسؤولین آزمایشگاه
نمونه‌برداری و آزمایش گردد. که این کار توسط متخصصان علوم و صنایع
غذایی شاخه کنترل کیفی انجام می‌گیرد.در واقع در رشته علوم و
صنایع غذایی، دانشجویان، تکنولوژی صنایع غذایی مختلف از قبیل
صنایع لبنیات، غلات، گوشت، روغن، قند، سبزیجات و میوه‌جات را فرا
می‌گیرند. همچنین درباره صنایع نگهداری مواد غذایی، بسته‌بندی و
کنترل کیفی مواد غذایی آموزش می‌بینند؛ یعنی دانشجو یاد می‌گیرد که
چگونه طی فرآیندهایی، عمر مواد غذایی را ضمن حفظ کیفیت و ارزش
غذایی آن، طولانی‌تر کند.
توانایی‌های لازم :
راز موفقیت دانشجوی این رشته در دست‌یابی به فرآورده‌های جدید و
عرضه آن به بازار و قابلیت توافق و سازش با تقاضای مشتریان است و
چنین کاری نیاز به تلاش و کوشش بسیار دارد. از سوی دیگر دانشجوی
این رشته باید آمادگی کار در شهرهای کوچک یا حومه شهرهای بزرگ را
داشته باشد چون بیشتر کارخانه‌های صنایع غذایی خارج از شهرهای بزرگ
یا در شهرهای کوچک مستقر هستند.دروس مهم و پایه در این رشته نیز
شامل شیمی، زیست‌شناسی (شاخه میکروبیولوژی) و آمار و احتمالات
می‌شود.
موقعیت شغلی در ایران :
در کشوری که باید مواد غذایی را برای بیش از 60 میلیون جمعیت تأمین
کرد، صنایع غذایی هیچ‌وقت در انزوا قرار نخواهد گرفت برای همین
فارغ‌التحصیل این رشته اگر آمادگی کار در کارخانه یا کارگاه را
داشته باشد ـ کارخانه‌هایی که بیشتر در حومه شهر یا شهرهای کوچک
واقع شده است ـ فرصت شغلی مناسبی به دست خواهد آورد. در ضمن
فارغ‌التحصیل علوم و صنایع غذایی می‌تواند با استفاده از سرمایه
شخصی یا مشارکت با فردی که سرمایه مورد نیاز را دارد، واحد تولیدی
خصوصی ایجادکند.کاری‌که تعدادی از فارغ‌التحصیلان این رشته انجام
دادهاند و موفق نیز شده‌اند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
ریاضیات، فیزیک، شیمی عمومی، شیمی آلی، شیمی تجزیه، شیمی فیزیک،
بیوشیمی مقدماتی، فیزیولوژی، میکروب‌شناسی عمومی، آمار، اصول
کامپیوتر، انگل‌شناسی.
دروس اصلی:
بهداشت عمومی، میکروب‌شناسی مواد غذایی، شیمی موادغذایی ، زبان
اختصاصی، روش‌های بررسی و پژوهش، اصول مهندسی و ماشین‌آلات صنایع
غذایی، بهداشت کارگاه‌ها و کارخانجات مواد غذایی، اصول تغذیه، آب و
فاضلاب کارخانجات مواد غذایی، اصول مدیریت، تجزیه مواد غذایی ،
مسمومیت‌های غذایی، اصول و روش‌های نگهداری مواد غذایی، اصول کنترل
کیفی و قوانین.
دروس تخصصی:
بیوتکنولوژی در صنایع غذایی، کنترل کیفی مواد غذایی ، صنایع روغن،
صنایع محصولات قنادی و نوشابه، صنایع شیر و لبنیات، صنایع غلات،
صنایع سبزی و میوه، صنایع گوشت و مرغ و شیلات، صنایع قند، صنایع
بسته‌بندی، سمینار، تأثیر فرآیند بر ارزش غذا، شناخت و کاربرد
دستگاه‌های آزمایشگاهی، کارآموزی.منبع: کتاب آشنایی با رشته های
دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان
رشته ی سازمان سنجش