گفتاردرمانی
دیباچه:
رشته گفتار درمانی یکی از زیر مجموعههای علوم توانبخشی است و هدف
آن یاری رساندن به افرادی است که دچار اختلالات گفتاری و زبانی
هستند که این کمک شامل موارد زیر میشود:
کمک به افرادی که اختلالات تلفظی دارند، بیمارانی که اختلال در
صوت دارند، بیمارانی که دچار آسیبهای مغزی شدهاند ( قدرت سخن
گفتن نداشته یا بیربط سخن میگویند)، یاری کردن ناشنوایان برای
برقراری ارتباط کلامی، کمک به طیف گستردهای از عقبماندگان ذهنی
برای برقراری ارتباط کلامی، توصیه و مشاوره به افراد جامعه.این
دسته از متخصصان در وهله اول آسیبهایی را که توسط عامل ژنتیکی یا اکتسابی
به گفتار و زبان وارد شده تشخیص میدهند و در وهله دوم به ارزیابی میزان
آسیبدیدگی و علت آن میپردازند و سپس مرحله درمان را شروع میکنند.برای
مثال امکان دارد که به علت سکته مغزی، تصادف یا اصابت ترکش، اختلالی در
حوزه زبان فرد ایجاد شود که این اختلال میتواند به صورت بیربط صحبت کردن
یا ناتوانی در سخن گفتن بروز کند. یا اینکه امکان دارد مشکل در حوزه گفتار
باشد؛ یعنی در تولید گفتار و یا روانی گفتار اختلالی به وجود بیاید. برای
مثال کودکی که صدای "ر" را "ل" تلفظ میکند دارای اختلال در تولید گفتار
است و همچنین فردی که در طول یک دقیقه به جای 4 جمله (به طور متوسط) یک
جمله را گفته و یا برعکس 10 جمله را بیان میکند، دچار اختلال در روانی
گفتار است و بالاخره امکان دارد تارهای صوتی به دلایل مختلف آسیب ببینند که
موجب خراب شدن کیفیت صوت میشود. در تمام موارد فوق یک گفتار درمان سعی
میکند که به شیوههای غیرپزشکی و بدون استفاده از دارو، آسیب ایجاد شده را
درمان کند اما طول درمان و نحوه درمان متفاوت خواهد بود؛ یعنی آسیبهای
حوزه زبان چون به سیستم عصب مرکزی در مغز برمیگردد، طولانیتر و دشوارتر
است اما درمان اختلاف حوزه گفتار آسانتر و سریعتر میباشد.
تواناییهای لازم :
صبور بودن مهمترین ویژگی لازم برای یک گفتار درمانگر است. چرا که
بعضی از بیماران به کندی پیشرفت میکنند. همچنین متخصص این رشته
باید انعطافپذیر باشد. برای این که در این کار تنوع مراجعهکنندگان
بسیار زیاد است؛ یعنی مراجعین میتوانند یک بچه 2 ساله تا یک فرد 90
ساله باشند که بدون شک هریک روحیات و ویژگیهای خاص خود را دارند.
دانشجوی موفق این رشته کسی است که به زبان انگلیسی و دانش
کامپیوتر مسلط باشد. همینطور بهتر است با لهجههای مختلف آشنایی
داشته باشد چون ممکن است ناشنوایی به او مراجعه کند که در یک
محیط تُرک یا کُرد زبان زندگی کرده است.
موقعیت شغلی در ایران :
یک گفتار درمانگر میتواند به قاریان قرآن، مداحان، خوانندهها،
گویندگان صدا و سیما، دوبلورها و در کل افرادی که از صوت خود به
صورت حرفهای استفاده میکنند، آموزش دهد که چگونه سخن بگویند یا از
صوت خود استفاده کنند تا مشکلی برایشان به وجود نیاید. این رشته
برای جوانان کنجکاو که به دنبال کشف ناشناختهها میباشند و
میخواهند در زمینه تحصیلیشان حرف اول را بزنند، رشته بکری است و
زمینههای ناشناخته زیادی دارد. یک گفتار درمانگر میتواند در
درمانگاهها و مراکز بهداشت، مراکز ویژه توانبخشی و مراکز آموزش و
پرورش استثنایی فعالیت بکند چون قسمت عمده کار در ارتباط با
ناشنواها و کمشنواها است.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه و اصلی:
فیزیک صوت، آناتومی و فیزیولوژی عمومی، آناتومی و فیزیولوژی
مکانیزم گفتار، آناتومی و فیزیولوژی اعصاب و رابطه با گفتار،
روانشناسی کودک و نوجوان، روانپزشکی کودک و نوجوان، روانشناسی
یادگیری، رشد روانی حرکتی، عقبماندگی ذهنی، بازی درمانی، سنجش
شنوایی، مبانی شنوایی سنجی، زبان تخصصی، کمکهای اولیه،
زبانشناسی، آواشناسی، روانشناسی زبان، اصول و متون مشاوره،
اصطلاحات پزشکی، روش تحقیق، ژنتیک پزشکی، بافتشناسی و آسیبشناسی،
بیماریهای گوش و حلق و بینی ، کاربرد جراحی در گفتار درمانی،
بیماریهای اعصاب در رابطه با گفتار، ارتودنسی در رابطه با گفتار،
اصول توانبخشی.
دروس تخصصی :
مبانی گفتار درمانی، رشد طبیعی گفتار و زبان، بیماریشناسی تأخیر رشد
گفتار و زبان، بیماریشناسی اختلال در تولید گفتار، مدیریت در گفتار
درمانی، بیماریشناسی اختلال در صوت، بیماریشناسی اختلال در تشدید،
بیماریشناسی اختلال در خواندن، ارزیابی و تشخیص افتراقی در
بیماریشناسی گفتار و زبان، پروژه و پژوهش، کارآموزی بالینی.منبع:
کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه
سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
کتابداری درشاخه پزشکی
دیباچه: سالانه 7000 عنوان نشریه پزشکی و صدها کتاب در زمینههای پزشکی و
پیراپزشکی در سراسر جهان منتشر میشود؛ نشریات و آثاری که آخرین اطلاعات
علمی و دادههای پزشکی را میتوان در آنها یافت. از همینرو، تمامی
دانشجویان پزشکی و پیراپزشکی و بویژه متخصصان دانشهای مرتبط باید با
دسترسی به نشریات و کتب مورد نظر، دانش خود را به روز کرده و از آخرین
اکتشافات و اختراعات مرتبط با رشته تخصصی خود، مطلع شوند. البته حجم آثار
پزشکی و پیراپزشکی که در قالب کتاب، نشریه، نوار، لوح فشرده و ... ثبت و
ضبط شده است، بسیار زیادتر از آن است که متخصصان این علوم بتوانند بتنهایی
مطالب موردنظر را از میان این حجم انبوه پیدا کنند. چنین کاری در توان
متخصصان رشته کتابداری پزشکی است؛ افرادی که در رشته کتابداری در شاخه
پزشکی، به مجموعهسازی، ساماندهی و اشاعه اطلاعات درشاخههای پزشکی و
پیراپزشکی و موضوعات وابسته به آن میپردازند اطلاعات پایه در زمینههای
آناتومی، داروشناسی، بیماریشناسی، علوم آزمایشگاهی، بیوشیمی، بیوفیزیک و
واژهشناسی پزشکی را به دست میآورند. در واقع میتوان متخصص این رشته را
دستیار پزشک یا بازوی توانمند جراح دانست. زیرا همان طور که یک پزشک برای
شناخت و درمان بیماری نیاز به عکس، جواب آزمایش و مشاهدات بالینی دارد،
باید از منابع و مراجع پزشکی نیز برای روزآمد کردن اطلاعات خود بهره ببرد.
برای مثال، یک جراح قبل از عمل کردن یک کیست نادر یا کیستی که در مکان حساس
واقع شده است، باید به آمار و اطلاعات پزشکی مراجعه کند تا ببیند که آیا
برداشتن کیست کار صحیحی است یا خیر. گفتنی است که این آمار پزشکی را باید
کتابدار پزشکی در اختیار جراح قرار دهد.
تواناییهای لازم :
هنگام انتخاب رشته دو راه وجود دارد. یکی اینکه در فرم انتخاب رشته، ابتدا،
رشتههای اسم و رسمدار را که در بورس هستند انتخاب کنید و انتهای فرم را
هم به رشتههای ناشناختهای که اسم و رسمی ندارند و امید دارید که در یکی
از آنها پذیرفته شوید، اختصاص دهید.راه دیگر نیز این است که براساس علاقه،
استعداد و نیاز جامعه، رشته دانشگاهی خود را انتخاب نمایید و اصراری بر
اینکه صد انتخاب خود را پر کنید نیز نداشته باشید. چون به احتمال قوی شما
استعداد، علاقه و آمادگی لازم را برای صد رشته محل نخواهید داشت.رشته
کتابداری در شاخه پزشکی نیز نیاز به دانشجویانی دارد که با عشق و علاقه و
شناخت لازم وارد این رشته شده باشند. دانشجویان این رشته چون باید در تمام
زمینههای پزشکی و پیراپزشکی اطلاعات اولیه را دارا باشند، باید در درس
زیستشناسی توانایی بسیاری داشته باشند. همچنین لازم است که این دانشجویان
به کار با کامپیوتر و نرمافزارهای کامپیوتری و زبان انگلیسی مسلط باشند.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغالتحصیل توانمند کتابداری پزشکی که با کامپیوتر و شبکههای اینترنتی
بازیابی اطلاعات پزشکی آشنا باشد، بسادگی میتواند در ایران و جهان جذب
بازار کار شود و حقوق بسیار مناسب و خوبی دریافت نماید. گفتنی است که
فرصتهای شغلی این رشته، بویژه در پروژههای تخصصی یا در بخش خصوصی بهتر
میباشد.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
فیزیک عمومی، شیمی عمومی، کتابخانه و کتابداری، زبانپیشدانشگاهی،
زیستشناسی پیشدانشگاهی، گزارش نویسی، بیوشیمی، مجموعهسازی ، مرجعشناسی
عمومی فارسی، سازماندهی مواد، تشریح و فیزیولوژی، روانشناسی عمومی، متون
اختصاصی انگلیسی، علوم آزمایشگاهی، تاریخ علوم پزشکی، روانشناسی اجتماعی،
مرجعشناسی لاتین، تاریخ عمومی فلسفه، ماشیننویسی فارسی، ماشیننویسی
لاتین، تاریخ ادبیات ایران، مبانی جامعهشناسی، اصطلاحات علوم پزشکی و
بهداشتی، تاریخ ادبیات جهان، داروشناسی، اصول کار مرجع، بهداشت عمومی، زبان
فرانسه، تاریخ تمدن، مرجعشناسی تخصصی، حفاظت نگهداری مواد، اداره
کتابخانه، آشنایی با صنعت چاپ و نشر، کارآموزی.منبع: کتاب آشنایی با رشته
های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار
سامان رشته ی سازمان سنجش
کتابداری
دیباچه: کشور ایران با جمعیت حدود 70 میلیون که 48 میلیون نفر از آنها
باسواد هستند، کمتر از 1500 کتابخانه عمومی دارد که تعداد کتاب بهترین و
بزرگترین آنها به زحمت به یک میلیون و 500 هزار جلد میرسد. این در حالی
است که کشور همسایه ما، آذربایجان، با جمعیت حدود جمعیت ایران ده هزار
کتابخانه دارد و در کشورهای پیشرفته یک کتابخانه برای شروع کار باید 600 تا
700 هزار جلد کتاب داشته باشد.البته در کشور ما جمعیت استفاده کننده از
همین حداقل امکانات نیز بسیار اندک است و کتابخانهها در ایران فعالیت
چشمگیری ندارند. در واقع کشور ما با این که زمانی مهد تمدن و دانش بوده و
بزرگترین کتابخانههای عالم و نفیسترین کتب را داشته است، اکنون در زمینه
کتاب و کتابخوانی دچار فقر فرهنگی است و کتابخانهها، مراکز ساکن و ساکتی
هستند که فقط در دوران امتحانات دانشآموزان یا دانشجویان، قرائتخانه آنها
شلوغ میشود.بدون شک یکی از علل اصلی این مشکل، نبود کتابداران متخصص و
علاقهمند در کتابخانههای کشور است.کارشناسانی آگاه , با تجربه و تحصیل
کرده که توانایی ارزیابی نیازهای کتابخانه واحد متبوع خود را داشته باشند و
در جریان انتشار کتابهای جدید و خرید کتابهای مناسب قرار گیرند. این
افراد باید قادر به سازماندهی منابع بوده و با فهرستنویسی مناسب امکان
دستیابی مراجعه کننده به کتابهای مورد نظر را فراهم آورند. هدف رشته
کتابداری و اطلاعرسانی که در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور ما ارائه
میشود، تربیت همین دسته از متخصصان است. در واقع رشته کتابداری هموار
کردن مسیر ارتباط میان دو عنصر کتاب (در معنای وسیع آن که شامل هر گونه
اثری میشود که ثبت و ضبط شده باشد) و استفاده کننده از کتاب است.
البته برای آن که بتوانیم این ارتباط را امکانپذیر کنیم باید نه
تنها هر یک از این دو عنصر را به درستی بشناسیم، بلکه لازم است
چگونگی پیوند میان آن دو را نیز بیاموزیم.تمام دروس پایه و اختصاصی
در رشته کتابداری (خصوصاً دوره کارشناسی) براساس همین سه وظیفه
تدوین شده است؛ یعنی دانشجوی این رشته منابع و متون را میشناسد،
از ویژگیهای انواع مواد انتشار یافته آگاه میگردد، محتوای آنها و
چگونگی تبدیل اندیشههای موجود در ذهن نویسنده به پدیدهای عینی و
قابل شناسایی را درک میکند و قابلیتها و تواناییهای رسانههای
گوناگون از قبیل کتاب (به معنای محدود)، مجله، روزنامه، نوار، لوح
فشرده، اینترنت و مانند آنها را درمییابد.از سوی دیگر دروسی نیز در
برنامه این رشته هست که برای شناخت انسان، چگونگی شکلگیری دانش
و معرفت افراد در ذهن آنان، تأثیر محیط، فرهنگ و جامعه دانستهها و
باورهای مردم مفید است. زیرا اگر بخواهیم مواد و منابع برای مراجعان
قابل استفاده باشد، باید مراجعان را به درستی بشناسیم، با محیط
فرهنگی آنها آشنا باشیم و نیازهای اطلاعاتی آنها را تشخیص
دهیم.البته دانستن ویژگیهای کتاب و خواننده یا استفاده کننده به
تنهایی برای انجام وظیفه کتابداری کفایت نمیکند. بلکه باید تدابیر
مربوط به ایجاد ارتباط میان آن دو را نیز شناخت. برای این کار
لازم است به فرآیند ارتباط آگاه بود و دانست در چه شرایطی ارتباط
آسان میشود و تحت چه شرایطی دچار اختلال میگردد. پس کتابدار لازم
است که با حوزه ارتباطات نیز کم و بیش آشنا باشد. به همین دلیل
سه ضلع مثلث کتاب، خواننده و ارتباط ، موضوع مطالعه و پژوهش
علاقهمندان این رشته است و آثاری که از این مطالعات برجای مانده،
دستمایه مناسبی برای برنامههای درسی رشته کتابداری میباشد.
تواناییهای لازم :
رشته کتابداری با دانشاندوزی سر و کار دارد. بنابراین هر فردی که
دامنه مطالعات و تتبعات او گستردهتر باشد، قابلیت پیشرفت بیشتری در
این رشته دارد. زیرا قناعت به دانستههای موجود و خود را بینیاز از
ارتقاء و بهبود دانش و معرفت دانستن، آفتی خطرزا برای رشته کتابداری
است. فراگیری آهسته و پیوسته و شکیبایی و بردباری در برخورد با
اطرافیان و پرسش کنندگان نیز دو ویژگی عمدهای است که دانشجویان
این رشته باید در خود بپرورانند. اصرار بر تحمیل نظرات خود به دیگران
و خودداری از شنیدن و تحلیل کردن آراء آنان، کتابدار را به تدریج
در چارچوب بسته و بدون روزنهای محبوس میکند و سبب میشود که نه
دیگران تاب تحمل او را داشته باشند و نه او بتواند دیگران را تحمل
کند. (رشته کتابداری از هر سه گروه آزمایشی ریاضی و فنی، علوم
تجربی و علومانسانی دانشجو میپذیرد.)
موقعیت شغلی در ایران :
با توجه به پیشرفت سریع جوامع انسانی و افزایش میزان انتشارات در
زمینههای مختلف دانش بشری، ایجاد و گسترش کتابخانهها امری الزامی
است. از این رو کتابداری یکی از رشتههایی است که چشمانداز
فرصتهای شغلی آن بسیار روشن است. کتابخانههای عمومی در سراسر کشور
و کتابخانههای مدارس در مقاطع مختلف هنوز چشم به راه کتابدارانی
هستند که دورههای دانشگاهی را طی کرده باشند. کتابخانههای
دانشگاهی و تخصصی و مراکز اطلاعرسانی نیز هنوز آماده پذیرش
فارغالتحصیلان این رشته هستند.البته باید به این نکته نیز توجه
داشت که مراکز و کتابخانههایی که در صدد استخدام فارغالتحصیلان
هستند، افراد شایستهتر را ترجیح میدهند و این بر دانشجویان است که
از آغاز ورود به رشته به خودسازی و گسترش دانش و عمق بخشیدن به
مهارتهای خود بپردازند و از این طریق چشمانداز شغلی خود را پیشاپیش
ترسیم نمایند.
درسهای این رشته در طول تحصیل:
دروس مشترک در گرایشهای کتابداری :
روانشناسی اجتماعی ، روانشناسی عمومی، تاریخ تمدن، مبانی
جامعهشناسی ، تاریخ ادبیات ایران، تاریخ ادبیات جهان، تاریخ
عمومی فلسفه ، متون اختصاصی انگلیسی ، متون اختصاصی فرانسه ، متون
اختصاصی آلمانی ، متون اختصاصی روسی، متون اختصاصی عربی،
کتابخانه و کتابداری ، مجموعه سازی، سازماندهی مواد، مرجعشناسی
عمومی (فارسی و عربی)، ساختمان و تجهیزات کتابخانه، مواد سمعی و
بصری، مواد خدمات کتابخانه برای بزرگسالان نوسواد، مواد خدمات
کتابخانه برای کودکان و نوجوانان، ماشیننویسی فارسی ، ماشیننوسی
لاتین ، اداره کتابخانه، مرجع شناسی عمومی(لاتین)، اصول کار مرجع ،
گزارش نویسی ، کارآموزی.
دروس تخصصی گرایش علوم انسانی و اجتماعی:
آمار و احتمالات مقدماتی، مبانی کامپیوتر و برنامهنویسی، مبانی سازمان و
مدیریت، مبانی علم حقوق، مبانی تاریخ اجتماعی ایران، جغرافیای شهری و
روستاشناسی، کلیات علم اقتصاد، روانشناسی کودک و نوجوان، تاریخ ادیان،
آشنایی با بانکهای اطلاعاتی.
دروس تخصصی گرایش فنی و مهندسی:
تاریخ علوم، زمینشناسی، ریاضیات عمومی، فیزیک عمومی، شیمی عمومی، آمار و
احتمالات، فیزیولوژی عمومی، آشنایی با بانکهای اطلاعاتی علوم پایه، مبانی
کامپیوتر و برنامهنویسی، برنامهنویسی کاربردی.منبع: کتاب آشنایی با رشته
های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار
سامان رشته ی سازمان سنجش
کارشناسی علوم انتظامی
دیباچه: ایران کشوری باستانی و با سابقه دو هزار ساله است. کشوری که در
دوران سلسه هخامنشیان ، اولین سیستم حکومتی گسترده امپراطوری را بنیانگذاری
کرد و در طی تاریخ پرفراز و نشیب خود، انواع سیستمهای ایجاد نظم و ترتیب
را مورد آزمایش قرار داد.یک صد سال پیش ، سیستم نوین ایجاد نظم و امنیت
داخلی؛ یعنی سازمان پلیس در ایران به وجود آمد. براساس این سیستم پلیس
ایران به دو قسمت مهم پلیس شهری و ژاندارمری تقسیم گردید. پس از انقلاب
اسلامی، کمیته انقلاب اسلامی نیز به عنوان یکی از ارکان مهم حفظ نظم و
امنیت داخلی و دفاع از ارزشهای انقلاب در داخل کشور، به این مجموعه افزوده
شد. در سال 1370 با تصمیم مجلس شورای اسلامی این سه نیرو در یکدیگر ادغام و
سیستم پلیس واحد به وجود آمد.به دنبال طرح ادغام شهربانی، ژاندارمری ،
کمیته انقلاب اسلامی و پلیس قضایی، دانشگاه پلیس نیز به "دانشگاه علوم
انتظامی" با سازمان و ساختاری جدید تغییر یافت. این دانشگاه یکی از مهمترین
واحدهای نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران برای جذب و به کارگیری جوانان
شایسته و تربیت و آموزش آنان است.این دانشگاه در مقطع کارشناسی دارای
شاخههای انتظامی، کشف جرائم، اطلاعات، راهنمایی و رانندگی و خدمات و
پشتیبانی است و دانشجویان از ترم چهارم، شاخه یا گرایش خود را انتخاب
میکنند. مقطع کاردانی علوم انتظامی نیز دارای گرایشهای راهنمایی و
رانندگی و انتظامی است.شاخه انتظامی بخش انتظامی، بخش مأموریتی نیروی
انتظامی در پاسگاهها و کلانتریهای موجود در سطح شهر و روستاها است و
دانشجوی انتظامی دانش و مهارت لازم را برای فعالیت در این بخش بهدست
میآورد.در واقع اولین وظیفه کارشناس انتظامی انجام تمهیداتی برای جلوگیری
از جرمخیزی است. برای مثال برای پیشگیری از سرقت، کارشناس انتظامی باید به
مردم هشدارها و اطلاعات لازم را بدهد، هشدارهایی از این قبیل که بهتر است
درِ خانه را شبها قفل کنند یا شبها، پنجرهها را باز نگذارند. در واقع
کارشناس علوم انتظامی با این هشدارهای بسیار ساده اما مؤثر، به آموزش عمومی
و فرهنگسازی میپردازد و از جرمخیزی پیشگیری میکند. پس اولین وظیفه
نیروی انتظامی، فراهم کردن شرایط اجتماعی به گونهای است که سطح امنیت
عمومی بالا برود. البته این وظیفه تمام متخصصان نیروی انتظامی است اما در
شاخه انتظامی، اولین و مهمترین وظیفه، آموزش و پیشگیری است.
درسهای این رشته در طول تحصیل:
دروس مشترک در شاخههای مختلف نیروی انتظامی :
سازمان و مدیریت و نگرش در مدیریت اسلامی، مقدمات علم حقوق، روانشناسی رشد،
حقوق اساسی، نقشهخوانی، حفاظت اطلاعات ، حقوق جزای عمومی ، سازمان و
وظایف نیروی انتظامی ، تاریخ سیاسی معاصر ایران ، گزارشنویسی ،
جنگافزارشناسی، جغرافیا ، روانشناسی اجتماعی ، حقوق مدنی ، آشنایی با
کامپیوتر ، ورزش رزمی ، اصول و قواعد نظامی ، مقابله با سوانح و بلایا ،
جنگافزارشناسی نیمهسنگین، عبور از موانع و عملیات اعتماد به نفس، مبانی
اطلاعات، روشها و فنون تدریس جرائم نیروهای مسلح، آیین دادرسی کیفری،
آیین دادرسی مدنی ، حقوق جزای اختصاصی ، مکانیک اتومبیل ، زبان تخصصی ،
کاربرد قانون سلاح ، تاکتیک دسته در آفند و پدافند، امور انتظامی، آشنایی
با راهنمایی و رانندگی، شناسایی مین و تلههای انفجاری ، آشنایی با قاچاق ،
مبارزه با مواد مخدر ، کشف علمی جرائم ، دروس تحقیقاتی ، جنگهای ویژه ،
آسیبشناسی و مفاسد اجتماعی ، مخابرات ، جمعآوری ، کنترل اجتماعات، پزشکی
قانونی ، تنظیم گزارشات قضایی ،کارورزی .
دروس تخصصی شاخه انتظامی:
جامعهشناسی شهری و روستایی، تاکتیک گروهان ، عملیات در کویر، کوهستان و
جنگل، اصول ترافیک ، آیین راهنمایی و رانندگی، حمل بار، مسافر و کار و
ابعاد وسایل نقلیه ، شمارهگذاری، آزمایشات رانندگی و تصادفات ، وظایف
فرمانده پاسگاه در شرایط عملیاتی ، عملیات گشتی - کمین و ضد کمین ، اماکن
عمومی ، هدایت پاسگاه، دسته و گروهان ، جغرافیای شهری و روستایی .
شاخه کشف جرائم
بدون شک وظیفه نیروی انتظامی در هر جامعهای پیشگیری از جرم است، اما هر
چقدر که بر روی پیشگیری کار شود، باز در جامعه جرمهایی اتفاق میافتد و در
اکثر موارد نیز مجرم مشخص نیست و دستگیر نمیشود. در این میان، وظیفه
مأمور نیروی انتظامی شاخه کشف جرائم، این است که جرم پنهان مانده را کشف و
مجرم را دستگیر کند؛ یعنی کارشناس کشف جرائم باید صحنه جرم را ببیند، شواهد
صحنه را جمعآوری و براساس شواهد، تئوریسازی کند و سپس تئوریهای مختلف
را در کنار هم گذاشته و یک یک آنها را بررسی کند تا به تئوری نهایی برسد و
براساس آن تئوری، فرد متهم را پیدا و دستگیر کند و از او بازجویی نماید. در
واقع فارغالتحصیلان کشف جرائم، همان کارآگاهها هستند. این شاخه دارای 5
گرایش آگاهی، تشخیص هویت، مبارزه با جرائم اقتصادی، مبارزه با مواد مخدر و
مبارزه با مفاسد اجتماعی است. (گفتنی است که دانشگاه علوم انتظامی هر ساله
در تمامی گرایشهای فوق دانشجو نمیپذیرد بلکه با توجه به نیاز و ضرورت
نیروی انتظامی، گرایشهای یاد شده ارائه میشود.)
دروس اصلی مشترک در گرایشهای مختلف کشف جرائم :
جرمشناسی ، حقوق جزای عمومی، حقوق جزای اختصاصی (جرائم علیه اشخاص، جرائم
علیه اموال و مالکیت، جرائم علیه امنیت، آسایش و اخلاق عمومی)، آیین
دادرسی کیفری، ادله اثبات دعوای کیفری ، حقوق دیپلماتیک و آداب کنسولی ،
حقوق مدنی، آئین دادرسی مدنی ، پزشکی قانونی ، بررسی اصالت اسناد، طرز
تشکیل پرونده قضایی،آشنایی با سازمان بینالملل پلیس جنایی (اینترپل)،
آشنایی با بمب و تلههای انفجاری، جرائم سازمان یافته ، جرائم رایانهای ،
کاربرد رایانه در کشف جرائم ، زبان تخصصی ، مشاهده، توصیف و چهرهنگاری،
روانشناسی عمومی، جغرافیای شهری و شهرشناسی، جامعه شناسی جنایی، بزهکاری و
اطفال نوجوانان ، احکام تخصصی کشف جرائم ، مبانی جامعه شناسی، کارورزی
.(با توجه به تعدد گرایشهای کشف جرائم ، از ذکر واحدهای تخصصی هر گرایش
خودداری شده است.)
شاخه اطلاعات:
همانطور که از عنوان این شاخه پیدا است، واحد اطلاعات نیروی انتظامی به
فعالیتهای اطلاعاتی میپردازد؛ یعنی در این واحد، اطلاعات تمام رفتارهای
اجتماعی کسب میشود و آمار و ارقام لازم جمعآوری میگردد.برای مثال، نیروی
انتظامی برای آگاهی از برنامه و خط و ربط گروههای حمل قاچاق مواد مخدر
نیاز به کارهای اطلاعاتی دارد. همچنین بسیاری از سرقتهای مسلحانه سازمان
یافته و ساختاریافته است؛ نیروی انتظامی برای اطلاع از این شبکههای سازمان
یافته به کارشناسانی احتیاج دارد که به صورت مخفی فعالیت کنند و اطلاعات
مختلف را از شبکههای مفاسد اجتماعی به دست آورند. سپس اطلاعات کامل و
جامع را به مراجع علنی نیروی انتظامی بدهند تا عملیات لازم، انجام و افراد
مورد نظر دستگیر شوند. اهمیت این مسأله زمانی آشکار میشود که توجه داشته
باشیم، بخش اصلی نیروی انتظامی، بخش علنی آن است و بدون شک نمیتوان برای
جمعآوری اطلاعات از شبکههای مفاسد اجتماعی از این نیروها یاری گرفت. در
واقع نیروی انتظامی بدون یاری و همکاری واحد اطلاعات، مثل خودرویی است که
در شب بدون چراغ حرکت کند. به عبارت دیگر چراغ هدایت کننده و روشن کننده
نیروی انتظامی، واحد اطلاعات است. از همین رو، در این شاخه بحثهای
اطلاعاتی کشور ـ آنچه به نیروی انتظامی و سایر مردم جامعه مربوط میشود ـ
بررسی و مطالعه میشود.
دروس اختصاصی شاخه اطلاعات :
سازمان و مدیریت اطلاعات، جمعآوری ، حفاظت اطلاعات، عملیات اطلاعات ،
بازجویی و مصاحبه ، کشف علمی جرائم ، اماکن عمومی ، ابزارهای فنی اطلاعاتی،
آشنایی با کشورهای همجوار، شناخت تمهیدات امنیتی و اجتماعی، اطلاعرسانی،
احزاب و گروهکها ، اطلاعات رزمی، بزهکاری اطفال و نوجوانان ، حقوق جزای
اختصاصی ، مبانی علم سیاست، فعالیتهای پنهانی و سازمانهای اطلاعاتی،
کارورزی.
شاخه راهنمایی و رانندگی:
شاخه راهنمایی و رانندگی دارای سه گرایش خدمات فنی راهور، عملیات انتظامی
راهور و مهندسی ترافیک است.گرایش خدمات فنی راهورکارشناس خدمات فنی راهور،
تخصص لازم را برای شمارهگذاری خودروها، صدور کارت ماشین و برگزاری آزمون
رانندگی از متقاضیان گواهینامه رانندگی بهدست میآورد.
دروس مشترک راهنمایی و رانندگی :
ساختار و مقررات استخدامی ناجا ، سازمان و وظایف ردههای راهور، مقدمه علم
حقوق ، حقوق اساسی، جنگافزار شناسی، تیراندازی مشقهای پای قبضه ، مبانی
امور انتظامی، روانشناسی عمومی ، مبانی جامعهشناسی،ریاضیات پایه ،
آییننامه راهنمایی و رانندگی ، کارورزی، جغرافیای شهری و شهرستانشناسی،
امور انتظامی راهور ، جامعهشناسی ترافیک، روانشناسی ترافیک، زبان تخصصی،
مقررات حمل بار و مسافر، مقررات بینالمللی و کنوانسیونهای حمل و نقل،
حقوق جزای عمومی، آیین دادرسی کیفری، مسائل حقوقی تصادفات، آشنایی با قانون
مجازات اسلامی، کشف علمی جرائم، اصول مهندسی ترافیک ، مهندسی ترافیک، صدور
پروانهها و آزمایشها ، شمارهگذاری وسائل نقلیه ، معاینه فنی وسائل
نقلیه، احراز اصالت وسائل نقلیه، کاربرد فیزیک و مکانیک در تصادفات ،
تصادفات ، تصادفات عابر پیاده ، کاربرد رایانه در امور راهنمایی و رانندگی،
احکام تخصصی .دروس تخصصی خدمات فنی راهورشناسایی اسناد مجعول، محیطزیست و
ترافیک، آشنایی با انواع وسائل نقلیه، آموزش رانندگی عملیاتی ، ارزیابی
وسائل نقلیه ، آشنایی با کارکرد وسائل وتجهیزات معاینه فنی.
گرایش عملیات انتظامی راهور:
در این گرایش دانشجویان اطلاعات لازم را به عنوان افسر پلیس خیابانها و
جادهها به دست میآورند؛ یعنی کارشناس این رشته با بازسازی صحنه تصادف
وسائل نقلیه، مقصر یا مقصران تصادف را شناسایی و خسارت وارد شده را تعیین
میکند همچنین میتواند عملیات امداد و کمکهای اولیه را در تصادفات و
سوانح انجام دهد.
دروس تخصصی عملیات انتظامی راهور:
شناسایی اسناد مجعول، اصول و مبانی شهرسازی، کمکهای اولیه در تصادفات و
سوانح، مهندسی ترابری، آموزش رانندگی عملیاتی، پزشکی قانونی، ارزیابی وسائل
نقلیه ، امور انتظامی راهور(تخصصی)، بازسازی صحنه تصادفات ، آشنایی با
مواد مخدر و قاچاق کالا، تعیین خسارت وسائل نقلیه.
گرایش مهندسی ترافیک :
در گرایش مهندسی ترافیک، طراحی سیستم ترافیک شهری آموزش داده میشود و
کارشناس این رشته در هنگام طراحی خیابانها و جادهها مسؤولیت تعیین
تقاطعها، میدانها، دوربرگردانها و خیابانهای یک طرفه و دو طرفه را بر
عهده دارد. همچنین تعیین اینکه در چه ساعتهایی از روز باید در برخی از
خیابانها طرح ترافیک اجرا شود، بر عهده کارشناس مهندس ترافیک است.
دروس تخصصی مهندسی ترافیک:
آمار احتمالات مهندسی، اصول و مبانی شهرسازی، محیطزیست و ترافیک ،
آشنایی با نرمافزارهای طراحی، طرح هندسی راه ، ایمنی در ترافیک،
سیستمهای حمل و نقل، برنامهریزی حمل و نقل شهری، اقتصاد در ترافیک و حمل
و نقل، سیستمهای هوشمند ترافیک (ITS) ، مهندسی ترافیک محلی ، مهندسی
کنترل ترافیک.
شاخه خدمات و پشتیبانی :
کارشناسان شاخه خدمات و پشتیبانی کارشناسی علوم انتظامی در بخش اداری نیروی
انتظامی فعالیت میکنند. این شاخه دارای دو گرایش ارتباطات انتظامی یا
مخابرات و نرمافزار کامپیوتر است. با توجه به این که گرایشهای مخابرات و
نرمافزار کامپیوتر در گروه آزمایشی ریاضی و فنی معرفی شده است، از معرفی
آنها در این بخش خودداری شده است.
دروس تخصصی گرایش ارتباطات انتظامی :
فیزیک الکتریسته ، کامپیوتر، ریاضیات پایه ، ماشینهای الکتریکی ،سازمان و
وظایف لجستیک ناجا(مخابرات) ، مخابرات و مدارات مخابراتی، مدارهای
الکتریکی، سوئیچینگ،آنتن و انتشار امواج، اصول حفاظت و امنیت مخابرات و
جنگهای الکترونیک، مدارهای منطقی ، اندازهگیری الکتریکی و
الکترونیکی، الکترونیک، مخابرات پیشرفته ، کارگاه برق ماشینهای
الکتریکی، کارورزی.
تواناییهای لازم :
نیروی انتظامی کشور، یک سازمان نظامی است و دانشجویان این رشته باید روحیه
نظامی داشته باشند تا در این رشته موفق گردند. برای مثال، پلیس باید فردی
فعال، اجتماعی و قانونمند باشد؛ یعنی بر سر قانون مصالحه نکند و نگوید چون
فردی پیر، جوان یا بیمار است، اگر قانونشکنی کرد، اشکالی ندارد. بویژه آن
بخش از نیروی انتظامی که با متخلفان سر و کار دارد، باید در رعایت قانون
بسیار مصمم باشد. یکی دیگر از ویژگیهای پلیس، داشتن صبر و حوصله و متانت و
خویشتنداری بسیار است. برای مثال کارشناس عملیات انتظامی راهور در اوج
سرمای زمستان و گرمای تابستان، در وسط یک چهارراه بدون هرگونه امکانات
رفاهی میایستد و انجام وظیفه میکند. بدون شک چنین فردی باید صبر و تحمل
بسیاری داشته باشد. همچنین کارشناس کشف جرائم، بدون صبر و حوصله و دقت و
موشکافی نمیتواند اطلاعات مورد نیاز را به دست آورد و مجرم را دستگیر کند.
شغل نیروی انتظامی یک شغل خدماتی است و مأمور نیروی انتظامی، ارتباط
مستقیم با مردم دارد از سوی دیگر اکثر مراجعهکنندگان به نیروی انتظامی،
بویژه مراجعهکنندگان به کارشناسان کشف جرائم و انتظامی، افرادی هستند که
از لحاظ روحی شرایط مساعدی ندارند چون یا مجرم هستند یا شاکی. از همینرو،
یک پلیس باید انگیزهای قوی برای خدمت به مردم داشته باشد تا در برخورد با
مجرم یا شاکی میزان خدماتدهی او کاهش نیابد.در ضمن دانشجوی این رشته باید
بداند که انجام مأموریتهای پی در پی در شهرهای مختلف، یکی از ویژگیهای
شغلی پلیس است؛ یعنی فردی که در نیروی انتظامی فعالیت میکند، امکان دارد
امسال در پایتخت باشد و سال دیگر در جنوب، شمال، شرق و یا غرب ایران خدمت
کند. همچنین امکان دارد به دلیل مأموریتهای ویژه، مثل مأموریتهای شبانه
یا آمادهباشها، هفتههای متوالی زندگی روزمره و عادی خود را نداشته باشد.
حتی دانشجویان این دانشگاه نسبت به دانشجویان رشتههای دیگر، برنامهها و
فعالیتهای بیشتری دارند. به همین دلیل دانشجویان علوم انتظامی - چه زن و
چه مرد - در طی تحصیل حق ازدواج ندارند و بعد از فارغالتحصیلی نیز به آنها
پیشنهاد میشود قبل از ازدواج، شرایط شغلی خود را برای شریک زندگی خود
بگویند تا در آینده دچار مشکل نشوند.درباره ویژگیهای لازم برای هر گرایش
نیز باید گفت که دانشجوی علوم انتظامی در تمام شاخهها و گرایشها باید از
قدرت تجزیه و تحلیل خوبی برخودار باشد اما این ویژگی برای دانشجوی کشف
جرائم اهمیت بیشتری دارد چون کارشناس کشف جرائم باید بتواند با تجزیه و
تحلیل مسائل و قدرت خلاقه ذهن خود، مجهولیابی کند. همچنین باید با مسائل
حقوقی کاملاً آشنایی داشته باشد. دانشجوی اطلاعات نیز علاوه بر ویژگیهای
یاد شده، باید بسیار رازدار باشد تا بتواند به عنوان یک مأمور مخفی،
اطلاعات مورد نیاز را به دست آورد و وظیفه خود را به نحو احسن انجام
دهد.دانشجویان گرایشهای مخابرات و کامپیوتر نیز باید در دروس ریاضی و
فیزیک توانمند باشند. به همین دلیل این دسته از دانشجویان از بین داوطلبان
گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی انتخاب میشوند.گفتنی است که دانشجویان
دانشکده علوم پایه انتظامی جمهوری اسلامی از هر پنج گروه آزمایشی علوم
ریاضی و فنی، علوم تجربی، علوم انسانی، هنر و زبانهای خارجه انتخاب
میشوند و داوطلبان این رشته باید علاوه بر شرایط عمومی، شرایط اختصاصی این
دانشکده را داشته باشند.
شرایط اختصاصی دانشکده علوم پایه انتظامی عبارت است از:
داشتن حداقل 17 و حداکثر 21 سال سن برای داوطلبان مرد (داوطلبانی که خدمت
وظیفه عمومی را انجام دادهاند، مدت قانونی خدمت وظیفه عمومی به حداکثر سن
آنها اضافه خواهد شد) و دارا بودن حداقل 18 و حداکثر 25 سال سن برای
داوطلبان زن ، دارا بودن حداقل 170 سانتیمتر قد برای داوطلبان مرد و 160
سانتیمتر برای داوطلبان زن، دارا بودن حداقل معدل کتبی دیپلم 14 برای
داوطلبان زن، سپردن تعهد خدمت برابر مقررات نیروی انتظامی، پاسخ دادن به
حداقل 10 درصد از سؤالهای ادبیات فارسی، ریاضی و زبان خارجه آزمون سراسری،
داشتن سلامت جسمی و روحی کامل. داوطلبان زن این دانشگاه باید توجه داشته
باشند که تمام برنامههای درسی و کلاسهای عملی و مهارتی که در این دانشگاه
برای آقایان برگزار میشود، برای خانمها نیز برگزار میگردد. برای مثال
به منظور تقویت قوای جسمانی و کسب مهارتهای لازم ، ورزشهای رزمی و دفاع
شخصی تحت سه عنوان ورزش رزمی تکواندو، کاراته و جودو ارائه میگردد. البته
مسؤولان دانشگاه انتظار ندارند که یک خانم با روحیات و خصلتهای یک مرد، در
نیروی انتظامی فعالیت کند، اما داوطلبان زن باید از آمادگی جسمی و روحی
خوبی برخوردار باشند. در ضمن پوشش چادر برای دانشجویان زن دانشکده علوم
پایه انتظامی و خانمهای شاغل در نیروی انتظامی الزامی است.
موقعیت شغلی در ایران :
در نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، عدهای از کارکنان دارای مشاغل
اداری و عدهای دیگر دارای مشاغل مأموریتی هستند. برای مثال، کارکنان
بخشهای حسابداری، کامپیوتر، برق و مخابرات در بخش اداری فعالیت میکنند.
به عبارت دیگر فارغالتحصیلان شاخه خدمات و پشتیبانی در بخش اداری حضور
دارند و فارغالتحصیلان سایر شاخهها و گرایشهای علوم انتظامی در بخش
مأموریتی فعالیت میکنند.در کل فارغالتحصیلان کاردانی دانشکده علوم پایه
انتظامی با درجه ستوان سومی و کارشناسان این دانشکده با درجه ستوان دومی
فارغالتحصیل میشوند و درجات بعدی آنان برابر قوانین و مقررات ناجا خواهد
بود. در این میان، نوع فعالیت فارغالتحصیلان کاردانی نیروی انتظامی بیشتر
جنبه اجرایی دارد؛ یعنی این دسته از فارغالتحصیلان بیشتر مجریان برنامهها
هستند اما مسؤولیت اصلی کارشناسان نیروی انتظامی، تئوریسازی،
برنامهریزی، هدایت و کنترل فعالیتهای نیروی انتظامی است. البته در حال
حاضر به دلیل کمبود پرسنل، گاهی اوقات یک کارشناس باید وظایف کاردان را نیز
انجام دهد.گفتنی است که دانشجویان علوم پایه انتظامی ضمن آن که ماهانه
مبلغی به عنوان کمک هزینه تحصیلی دریافت میکنند از امکانات رفاهی خوابگاه،
پوشاک، غذا، دفترچه اتکا و خدمات درمانی بهرهمند میشوند و در طول خدمت
از وام خرید مسکن یا یک باب مسکن ملکی برخوردار خواهند شد.منبع: کتاب
آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه
سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
کاردرمانی
دیباچه: آیا میدانید که 1 تا 3 درصد کودکان ایرانی با مشکل حرکتی به دنیا
میآیند؟ کودکانی که حتی در سنین 3 یا 4 سالگی نیز نمیتوانند سینهخیز یا
چهار دست و پا راه بروند.آیا میدانید که تعداد قابل توجهی از بیماران بعد
از عمل جراحی نمیتوانند با شغل سابقشان تطبیق یافته و بازدهی قبلی را
داشته باشند؟ و آیا میدانید که بسیاری از بیماران روانی پس از درمان
نمیتوانند به زندگی اجتماعی برگشته و در حد سایر افراد جامعه فعالیت
کنند؟چه باید کرد؟ آیا میتوان با فیزیوتراپی مشکلات فوق را حل کرد و یا
برای بهبود اختلالات فوق باید از رواندرمانی کمک گرفت؟متخصان کاردرمانی
معتقدند که بهترین راه درمان مشکلات و اختلالات یاد شده، استفاده از روش
کاردرمانی است زیرا یک کار درمان در دو حیطه روانی و جسمانی به معالجه
اختلالات مورد نظر میپردازد.در واقع کاردرمانی تنها رشته علوم
توانبخشی در مقطع لیسانس است که به درمان اختلالات در حیطه
جسمانی و حیطه روانی میپردازد. این رشته به عنوان یک رشته
کُلنگر، تمامی ابعاد یک بیماری و تأثیرات جانبی آن را به روی
زندگی شخصی و اجتماعی در نظر گرفته و با ارائه تکنیکهای درمانی
مناسب، ضمن در نظر گرفتن علائق و انگیزه فرد، او را به سوی فعالیت
روزانه مستقل سوق میدهد. متخصصان کاردرمانی با تسلط کافی بر علوم
مختلف فیزیولوژیکی، آناتومیکی و روانشناختی، یک برنامه جامع درمانی
را به بیماران ارائه میدهند؛ یعنی در کاردرمانی، تمرکز درمان فقط
روی بیماری نیست، بلکه تمامی ابعاد زندگی فرد، مورد بررسی قرار
میگیرد. گفتنی است که هدف این رشته به حداکثر رساندن استقلال
افراد بیمار و ناتوان در انجام کارهای روزمره و فعالیتهای اجتماعی و
همچنین آمادگی برای آموزش حرفهای است.
تواناییهای لازم :
یک کاردرمانگر باید انگیزهای قوی داشته باشد تا بتواند با بیمارانی
که دارای معلولیتهای مختلف هستند، ارتباط برقرار کرده و آنها را به
خوبی درمان کند. مهمترین ویژگی یک کاردرمانگر، علاقه به انسانها
است. اگر متخصص این رشته به کار خود و مردم علاقهمند نبوده و صبر و
حوصله نداشته باشد، موفق به درمان بیماران مورد نظر نخواهد شد.
برخی از استادان این رشته نیز اولین و مهمترین ویژگی دانشجوی
کاردرمانی را داشتن توانایی جسمی و روحی خوب میدانند و این که
بتواند با درایت، ابتکار عمل و خلاقیت، درمان مؤثرتری را ارائه بدهد.
موقعیت شغلی در ایران :
کشور ما با کمبود متخصص این رشته روبرو است و هر ساله بیمارستانها،
کلینیکهای توانبخشی سازمان بهزیستی کشور و هلال احمر برای جذب
فارغالتحصیلان کاردرمانی اعلام نیاز میکنند. همچنین فارغالتحصیل
این رشته میتواند با مجوز وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و
سازمان بهزیستی اقدام به تأسیس کلینیک خصوصی شبانهروزی کند.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
آناتومی (سر و گردن و تنه، اندام فوقانی، تحتانی، سطحی، اعصاب) ،
استخوانشناسی، روانشناسی عمومی، روانپزشکی عمومی، رشد روانی ـ
حرکتی، بیماریهای داخلی.
دروس تخصصی:
آشنایی با اصول توانبخشی و طب فیزیکی، واحد رادیولوژی، کاردرمانی در
بیماریهای مغز و اعصاب ، کاردرمانی در بیماریهای ارتوپدی،
کاردرمانی در بیماریهای روماتولوژی ، کینزیولوژی و بیومکانیک،
تکنیکهای حرکت درمانی، کاردرمانی در بیماریهای کودکان ، ارزشیابی و
اندازهگیری قدرت عضلانی، کارآموزی بالینی، زبان تخصصی.منبع: کتاب
آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه
سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش