معرفی رشته زیست شناسی سلولی مولکولی-بیوتکنولوژی
بیوتکنولوژی
دیباچه: اساس و پایه بیوتکنولوژی جدید را می‌توان انتقال ژن‌های یک
موجود به موجود دیگر و فعال ساختن آنها در موجود جدید دانست؛ فن‌آوری
رو به گسترشی که امروزه به سرعت در صنایع دارویی، غذایی، پزشکی،
شیمیایی و کشاورزی وارد شده است. برای مثال ممکن است این ژن‌ها
وارد یک باکتری شوند و پس از فعال شدن، ترکیبات کم مقدار ولی
باارزشی چون هورمون رشد یا انسولین ایجاد کنند یا ممکن است این
ژن‌ها به گیاهان منتقل شده و گونه‌هایی را ایجاد کنند که در مقابل
آفت‌کش‌ها مقاوم هستند یا این که بازدهی بالایی دارند. به این
ترتیب استفاده از انسولین برای بیماران دیابتی محدودیت خاصی نخواهد
داشت همچنین کشاورزان می‌توانند در پرورش گیاهانی چون سویا از سموم
و آفت‌کش‌های کمتری استفاده کنند وبا استفاده از نژادهای جدید، با
همان سرمایه‌گذاری قبلی، محصولی تا چند برابر به دست آورند.رشته
بیوتکنولوژی یک رشته کاربردی و میان رشته‌ای مهندسی ـ علوم پایه
است که قلمرو آن حداقل 33 حوزه تخصصی علوم را در برمی‌گیرد. این
رشته در کشور ما از سال 1378 در دانشکده علوم دانشگاه تهران در مقطع
دکترای پیوسته ارائه می‌شود.رشته بیوتکنولوژی از سه مرحله
کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری تشکیل شده است که دانشجویان در
مرحله کارشناسی پس از گذراندن موفقیت‌آمیز 132 واحد دروس مشترک
معرفتی- نظری، علوم پایه، پزشکی، مهندسی و مبانی بیوتکنولوژی به
اضافه آموختن زبان انگلیسی در حد 550 نمره تافل و آشنایی کامل با
یک زبان برنامه‌نویسی کامپیوتر در صورتی که معدل آنها در هر نیمسال
تحصیلی کمتر از 15 نباشد، می‌توانند وارد مرحله دوم؛ یعنی مقطع
کارشناسی‌ارشد شوند که در این مقطع یکی از 6 گرایش بیوتکنولوژی
میکروبی، بیوتکنولوژی پزشکی، بیوتکنولوژی محیطی و دریایی،
بیوتکنولوژی مولکولی، فرآورش زیستی و بیوتکنولوژی کشاورزی (گیاهی)
را انتخاب کرده و بعد از گذراندن 48 واحد در یکی از گرایش‌های تخصصی،
و انجام معادل 6 واحد پژوهش‌های انفرادی و ارائه 2 واحد سمینار از
مقطع کارشناسی‌ارشد فارغ‌التحصیل می‌شوند. در این مرحله در صورتی که
میانگین نمرات دروس مقطع کارشناسی‌ارشد آنها حداقل 16 باشد، می‌توانند
در امتحان جامع شرکت کنند و در صورت موفقیت در این امتحان، وارد
مرحله دکترای تخصصی (Ph.D) شده و رسماً برای ثبت پایان نامه دکتری
اقدام کنند.به عبارت دیگر دانشجویان این رشته نیز برای ورود به
مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری باید شرایط لازم را داشته باشند؛ یعنی
باید میانگین معدل بالایی داشته و در آزمون جامع موفق شوند اما در
یک آزمون رقابتی شرکت نمی‌کنند.در این میان دانشجویان گرایش
"بیوتکنولوژی میکروبی" در زمینه بیوتکنولوژی غذایی و دارویی، تولید
آنزیم‌ها، پروتئین‌ها، پلی ساکاری‌ها، قارچ‌ها و مخمرها اطلاعات لازم را
به دست می‌آورند."بیوتکنولوژی پزشکی" نیز در زمینه ژنتیک پزشکی،
تشخیص بیماری‌های عفونی، ارثی و سرطانی، تعیین نقشه ژنی و
درمان‌های مولکولی، کاربرد بیوتکنولوژی در پزشکی قانونی، تولید
فرآورده‌های نوترکیب و واکسن‌ها و مواد تشخیصی است و "بیوتکنولوژی
محیطی و دریایی" به استخراج معادن از طریق بیولوژیک، تصفیه
فاضلاب‌ها و آلاینده‌های خطرناک و جامد، رفع آلودگی دریاها و بازسازی
بیولوژیکی محیط می‌پردازد."بیوتکنولوژی مولکولی" شامل مهندسی ژنتیک،
مهندسی پروتئین، تولید آنتی‌بادی‌های منوکلونال، غشاء و سنسورهای
بیولوژیک و انجام تحقیقات بنیادی بیوتکنولوژی می‌شود و "فرآورش
زیستی" (مهندسی فرآیندهای زیستی) به طراحی راکتورهای بیوشیمیایی،
تکنولوژی فراورش مواد غذایی، آنزیم‌ها و داروها می‌پردازد. و بالاخره "
بیوتکنولوژی گیاهی" (کشاورزی) به کشت سلول و بافت گیاهی، تعیین
نقشه ژنی گیاهی، مهندسی ژنتیک گیاهی، تولید بذر و نهال مقاوم به
شرایط نامناسب محیط، بیماری‌های متداول و حشرات و آفات عمده، تولید
کودهای زیستی و آنزیم‌ها و هورمون‌ها با منشاء گیاهی می‌پردازد.
توانایی‌های لازم :
رشته بیوتکنولوژی از بین داوطلبان گروه آزمایشی ریاضی و فنی و
علوم تجربی دانشجو می‌پذیرد چرا که بعضی از گرایش‌های این رشته به
علوم پزشکی و بعضی دیگر از گرایش‌ها به رشته‌های مهندسی مربوط
می‌شود.گفتنی است که دوره دکترای مستقیم بیوتکنولوژی، دوره آموزشی
خاصی است که مناسب با توانایی‌های دانشجویانِ سرآمد به صورت
پیوسته و فشرده تنظیم شده است و با پذیرش دانشجویانی که از نظر
بهره هوشی، قدرت درک و استدلال، توان نوآوری و خلاقیت، خودآموزی و
استفاده مناسب از وقت، علاقه و انگیزه شدید به یادگیری و
توانایی‌های ذهنی و روانی سرآمد همگنان خود هستند، آنان را برای اخذ
درجه دکتری در این رشته آماده می‌کند.از همین‌رو نیمی از ظرفیت
پذیرش این رشته به داوطلبانی اختصاص دارد که در مرحله ماقبل
نهایی المپیادهای دانش‌آموزی ریاضی،فیزیک، شیمی، کامپیوتر و
زیست‌شناسی پذیرفته شده باشند و نیمی دیگر نیز مخصوص داوطلبانی است
که از طریق آزمون سراسری وارد شده و نمره کل آزمون سراسری آنها از
000 , 10 کمتر نباشد.در ضمن از پذیرفته‌شدگان این رشته، مصاحبه علمی
به عمل می‌آید تا دانشجویانی که واقعاً علاقه‌مند بوده و انگیزه
علمی لازم را دارند، وارد این رشته شوند.
موقعیت شغلی در ایران :
رشته بیوتکنولوژی، یک رشته جدید است و بی‌شک مدتی زمان خواهد برد
تا فارغ‌التحصیلان آن، جایگاه واقعی خویش را پیدا کنند اما این به
معنای آن نیست که موقعیت شغلی برای فارغ‌التحصیلان این رشته مهیا
نیست چون زمینه کار بیوتکنولوژی در داخل کشور مساعد است و برای
مثال در حال حاضر عده‌ای از دانشجویان دوره دکترای میکروبیولوژی که
در زمینه بیوتکنولوژی میکروبی مطالعه می‌کنند، بر روی آب‌های شور
کشور مثل دریاچه ارومیه که امکان رشد موجودات در آن پیچیده و مشکل
است، تحقیق می‌کنند تا با بهره‌گیری از تکنیک‌های بیوتکنولوژی،
محیطی مناسب برای رشد موجودات دریایی در داخل آن فراهم آورند.از
سوی دیگر فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند به عنوان نیروی انسانی
متخصص برای مدیریت میانی و هدایت امور فنی خطوط تولید، مزارع و
آزمایشگاه‌ها مشغول به فعالیت شوند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل:
دروس مشترک در گرایش‌های مختلف بیوتکنولوژی :
روانشناسی عمومی، فلسفه عمومی، فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی، فلسفه و
روش شناسی علوم، تاریخ علم، روش تحقیق، مبانی منطق ، منطق
ریاضی، اصول و مبانی مدیریت صنعتی، آشنایی با قرآن کریم، مبانی
علم حقوق و روابط بین‌الملل، اصول علم اقتصاد، ریاضی عمومی ، آمار و
احتمالات، محاسبات علمی عددی، شیمی عمومی، شیمی‌آلی ، شیمی
تجزیه، شیمی فیزیک ، مکانیک ، الکتریسته و مغناطیس، موج و حرارت،
فیزیک جدید، زیست‌شناسی عمومی ، زیست‌شناسی سلولی ، زیست‌شناسی
مولکولی، ژنتیک عمومی، ژنتیک میکروارگانیسم‌ها، اصول مهندسی ژنتیک،
میکروبیولوژی عمومی ، میکروبیولوژی کاربردی، بیوشیمی ساختمانی،
متابولیسم، روش‌های بیوشیمی و دستگاه‌ها، ایمنی‌شناسی، زیست‌شناسی
پرتوی، اصول مهندسی بیوشیمی، موازنه جرم و انرژی، مکانیک سیالات ،
انتقال حرارت، انتقال جرم، مبانی بیوتکنولوژی پزشکی، مبانی
بیوتکنولوژی مولکولی، مبانی بیوتکنولوژی کشاورزی، مبانی بیوتکنولوژی
محیطی ، مقررات زیست ایمنی.
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی پزشکی:
ایمونوژنتیک، ایمنی‌شناسی سلولی - مولکولی، ژنتیک پزشکی،
متابولیت‌های میکروبی، فاراماکوژنتیک، فرآورده‌های نوترکیب، مهندسی
ژنتیک پیشرفته، آنزیمولوژی.
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی محیطی و دریایی:
فروشوئی میکروبی، تصفیه بیولوژیکی فاضلاب‌ها، تصفیه بیولوژیکی
آلاینده‌های خطرناک، آلودگی دریا و بیوتکنولوژی دریایی، پاکسازی
زیستی، مدلسازی و شبیه‌سازی فرآیندها، معادلات دیفرانسیل، شیمی
فیزیک ، میکروبیولوژی محیطی.
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی مولکولی:
بیوفیزیک سلولی مولکولی، مهندسی ژنتیک پیشرفته، آنزیمولوژی،
ساختمان و عمل پروتئین‌ها، ساختمان و عمل اسیدهای نوکلئیک،
زیست‌شناسی مولکول پیشرفته، بیولوژی سلولی - مولکولی تکوینی، شیمی
فیزیک .
دروس تخصصی گرایش فرآورش زیستی:
مهندسی واکنش‌های شیمیایی، فرآیندهای جداسازی، طراحی راکتورهای
بیوشیمیایی(بیوراکتورها)، مبانی بیوتکنولوژی تخمیر، پدیده‌های انتقالی
در سیستم‌های بیوشیمی، کنترل فرآیند، طرح و اقتصاد مهندسی، معادلات
دیفرانسیل، شیمی فیزیک.
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی کشاورزی:
سیتوژنتیک (کلاسیک و نوین)، اصول اصلاح نباتات، اصلاح نباتات
پیشرفته، کشت بافت گیاهی و کاربردهای آن، تعیین نقشه ژنی گیاهی
(کلاسیک ونوین)، ژنتیک مولکولی گیاهی ، روش‌های نوین انتقال ژن
به گیاهان، آفات و بیماری‌های گیاهی، مهندسی ژنتیک پیشرفته.
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی میکروبی:
میکروبیولوژی محیطی، فیزیولوژی میکروارگانیسم‌ها، پدیده‌های تخمیری،
پروتئین‌ها و پلی ساکاریدهای میکروبی، بیوتکنولوژی غذایی،
بیوتکنولوژی آرکی باکترها، آنتی بیوتیک‌ها، بیوتکنولوژی قارچ‌ها.
معرفی رشته بهداشت حرفه ای
بهداشت حرفه ای
دیباچه:
در دنیای امروز انسان‌ها مجبورند در تلاش معاش؛ با مشکلات گوناگون دست و
پنجه نرم کرده و خطرات فراوانی را که خود ناشی از پیشرفت علم و تکنولوژی
است، به جان بخرند. این خطرات، تعداد عوامل تهدید کننده سلامتی را افزایش
داده است و در نیتجه بر تعداد بیمار‌های شغلی و مخاطرات حرفه‌ای نیز روز به
روز افزوده می‌شود. برای مثال کارگری که در واحد صنعتی با جیوه یا سرب سر و
کار دارد، ممکن است دچار مسمومیت حاد شده یا به یک بیماری مزمن دچار
گردد.کارکنان مشاغل اداری نیز گاه به علت بی‌حرکتی، کار کردن در نور ضعیف،
مکان‌های غیر بهداشتی و مرطوب یا به علت تماس با دستگاه‌های الکترونیکی
ممکن است سلامت خود را به خطر اندازند. حتی گاهی اوقات شرایط محیط کار به
اندازه‌ای سخت و ناگوار است که اگر دانش بشری کمک نکرده و مشکلات را همواره
نسازد، زندگی در آن شرایط غیر ممکن می‌گردد. تا جایی که در عصر حاضر حوادث
پس از بیماری‌های قلب و عروق و سرطان سومین علت اصلی مرگ و میر در کشورهای
صنعتی است.از سوی دیگر، حوادث ناشی از کار، هزینه‌های بسیاری را بر دوش
اقتصاد ملی هر کشور می‌گذارد به همین دلیل حفظ سلامت کارگران که عظیم‌ترین
قشر هر جامعه‌ای را تشکیل می‌دهند گذشته از جنبه انسانی آن، هم از نظر
مصالح اجتماعی و اقتصادی و هم از نظر تأمین سلامت و فراهم ساختن آسایش و
رفاه کارگران و تطبیق وضع کار با مقتضیات جسمی و روانی آنان، یک وظیفه
انسانی، یک احتیاج و یک شرط امکان انجام کار و فعالیت ثمر بخش است. کاری
مهم و حیاتی که در هر کشوری بر عهده متخصصان بهداشت کار می‌باشد.
به عبارت دیگر دانش بهداشت حرفه‌ای تلاش می‌کند تا با حذف کردن
عوامل خطرزای فیزیکی، شیمیایی، روانی و بیولوژیکی یا کاهش تأثیرات این
عوامل از آسیب‌رسی به کارکنان جلوگیری نماید. برای رسیدن به این
هدف علم بهداشت دارای سه مرحله مهم و اساسی است که این مراحل
عبارتند از:
شناسایی، ارزیابی و کنترل عوامل خطرزا؛ یعنی متخصص بهداشت حرفه‌ای
در مرحله اول خطر را شناسایی کرده و پس از شناسایی کامل، مقدار خطر
را سنجش می‌کند و در مرحله آخر به کنترل عوامل خطرزا می‌پردازد.
گفتنی است که مرحله شناسایی خطر در مقطع کاردانی، ارزیابی در مقطع
کارشناسی و کنترل در مقطع کارشناسی ارشد بهداشت حرفه‌ای آموزش
داده می‌شود.برای مثال یک کاردان بهداشت حرفه‌ای در کارخانه
ریسندگی و بافندگی باید کانون‌های خطر اعم از منابع ایجاد صدای بیش
از حد مجاز، نوع مواد شیمیایی خطرناک مورد استفاده، نحوه نگهداری
مواد خطرناک و طریقه مصرف آنها را شناسایی کند. سپس یک کارشناس
بهداشت حرفه‌ای باید تراکم مقدار آلودگی را در یک متر مکعب هوا
تعیین نماید و مشخص کند که مقدار آلودگی بالاتر یا پائین‌تر از حد
استاندارد است که در این مرحله کارشناس با استفاده از روش‌های
آنالیز پیچیده و وسیعی مانند آنالیز رنگ‌سنجی، آنالیز دستگاهی، گاز
فورماتوگرافی، اکسپکفوتومتری و روش‌های دیگر ماده شیمیایی مورد نظر را
سنجش و مقدار آن را تعیین می‌کند. کارشناس ارشد بهداشت حرفه‌ای نیز
پس از این که عوامل خطرزا شناسایی و ارزیابی شد باید روش یا
روش‌هایی را پیشنهاد کند که عوامل زیان‌آور حذف گردد یا کاهش یابد و
به اندازه استاندارد برسد. فارغ‌التحصیل دکترا نیز به تدریس و تحقیق
در زمینه بهداشت حرفه‌ای می‌پردازد.
توانایی‌های لازم :
در رشته بهداشت حرفه‌ای عوامل زیان‌آور مختلفی اعم از شیمیایی،
فیزیکی، بیولوژیکی و روانی وجود دارد. از همین رو دانشجوی این رشته
باید در دروس پایه مثل ریاضی، فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی توانمند
باشد؛ یعنی برای موفقیت در بهداشت حرفه‌ای باید هم در ریاضی و
فیزیک و هم در علوم تجربی پایه‌ای قوی داشت. دانشجوی بهداشت
حرفه‌ای باید از نظر جسمی نیز سالم باشد تا بتواند در محیط‌های صنعتی
فعالیت کند.
موقعیت شغلی در ایران :
وزارتخانه‌های کار، صنایع و معادن، جهاد کشاورزی، نیرو، بهداشت،
درمان و آموزش پزشکی از مراکز اصلی جذب فارغ‌التحصیلان این رشته
هستند. همچنین سازمان‌ها، شرکت‌ها و کارخانه‌های بزرگی مثل شرکت نفت،
ذوب‌آهن، هواپیمایی کشوری، ایران خودرو و پلی‌اکریل دارای واحد
بهداشت حرفه‌ای بسیار قوی هستند که در هریک از این واحدها چند
کارشناس ارشد، کارشناس و کاردان بهداشت حرفه‌ای فعالیت می‌کنند. تا
جایی که در حال حاضر بیش از 50 درصد از دانشجویان کارشناسی بهداشت
حرفه‌ای نیز به طور پاره‌وقت در کارخانجات و سازمان‌های مختلف به
عنوان مشاوره بهداشتی فعالیت می‌نمایند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس اصلی و تخصصی :
فیزیک عمومی، شیمی تجزیه، پاتوبیولوژی، بهداشت آب، شیمی عمومی،
فیزیولوژی و تشریح، ریاضیات پایه و مقدمات آمار، آموزش بهداشت،
کمک‌های اولیه، بیوشیمی، حشره‌شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین،
شناسایی عوارض شیمیایی، دفع مواد زائد صنعتی، ایمنی در صنعت، اصول
تغذیه، آمار حیاتی نظری، آمار حیاتی عملی، شناسایی عوامل فیزیکی،
تشکیلات و خدمات بهداشت حرفه‌ای، مبارزه با آلودگی‌های هوای محیط
کار، سم‌شناسی صنعتی، آشنایی با کلیات پزشکی و بیماری‌ها حرفه‌ای،
حوادث ناشی از کار، مهندسی انسانی، کارآموزی در عرصه
منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
معرفی رشته امورگمرکی
امورگمرکی دیباچه: نقش مهم و حساس گمرک در حمایت از صنایع و تولیدات داخلی و اجرای مطلوب سیاست‌های تجارت خارجی ایجاب می‌کند که نیروی انسانی سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران با گذراندن دوره‌های آموزشی عالی، دانش و تجربه مورد نیاز گمرک را برای توانایی انجام وظایف محوله و کارآیی مطلوب کسب نمایند. دوره کاردانی امور گمرکی با برنامه‌ای که پاسخگوی نیازهای روز جامعه گمرکی جمهوری اسلامی ایران است، می‌تواند کادر کارآمد و ورزیده گمرکی را در بخش دولتی و بخش خصوصی تربیت کند. در واقع هدف این دوره تربیت افرادی است که بتوانند قسمتی از نیروی انسانی مورد نیاز بخش دولتی را به ویژه در ارتباط با اجرای قانون امور گمرکی و آئین‌نامه اجرایی آن،مقررات صادرات و واردات و دیگر قوانین و مقررات مرتبط با گمرک تأمین‌کنند. موقعیت شغلی در ایران: فارغ‌التحصیلان دوره کاردانی امور گمرکی قادر به انجام فعالیت‌های زیر خواهند بود: ارائه خدمت مفید در مشاغل ارزیاب گمرک، مدیر امور گمرکی، کارشناسی امور گمرکی (در صورت کسب تجارب و احراز شرایط) و سایر امور فنی و اجرائی مربوط، جهت اجرای وظایف اصلی گمرک ایران. درس‌های این رشته در طول تحصیل : دروس پایه و اصلی: اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، ریاضیات پایه، کلیات حقوق، حقوق و مقررات مدنی ، حقوق تجارت، حقوق اساسی و آشنائی با تشکیلات جمهوری اسلامی ایران، مبانی سازمان و مدیریت، مالیه عمومی و خط‌مشی مالی دولت‌ها، مسائل بانکی و اعتبارت اسنادی، مکاتبات بازرگانی به زبان انگلیسی، اصول بیمه. دروس تخصصی: قوانین و مقررات گمرکی، طبقه‌بندی کالا، شیمی کانی‌ها و فلزات، شناخت الیاف‌سنجی و مصنوعات آنها، سازمان‌ها و کنوانسیون‌های بین‌المللی گمرکی، آشنایی با صنعت حمل و نقل، مقررات عمومی صادرات و واردات، زبان انگلیسی متون تخصصی، سازمان و وظایف گمرک. منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
معرفی رشته اعضای مصنوعی
دیباچه: رشته اعضای مصنوعی و وسایل کمکی یکی از زیرشاخه‌های توانبخشی است که در آن طریقه طراحی و ساخت اعضای مصنوعی و وسایل کمکی براساس اصول مهندسی و منطبق با آناتومی بدن آموزش داده می‌شود. در واقع دروس این رشته مجموعه‌ای از علوم مهندسی و علوم پزشکی است.متخصص اعضای مصنوعی در سه زمینه حمایت از اعضای ضعیف و ناتوان بدن، ساخت اندام مصنوعی برای عضو از دست رفته و اصلاح ناهنجاری‌ها فعالیت می‌کند و برای به دست آوردن این تخصص، دروس پایه مثل آناتومی بدن، علل ناهنجاری‌ها و بیماری‌های اندام‌های مورد نظر را مطالعه کرده و سپس نحوه ساخت اُرتزها و پروتزهای مختلف را فرا می‌گیرد.گفتنی است که ارتز وسیله‌ای کمکی است که در موازات اندام فلج یا ضعیف به کار برده شده و به آن کمک می‌کند تا کارایی بهتری داشته باشد و شامل تمام اندام‌ها از جمله اندام تحتانی، اندام فوقانی، ستون فقرات و سرو گردن می‌شود. پروتز نیز عضو مصنوعی است که جانشین عضو طبیعی شده و در امتداد عضو طبیعی قرار می‌گیرد.برای مثال فردی که دچار بیماری فلج اطفال شده است با استفاده از ارتزهای کمک کننده می‌تواند سرپا ایستاده و به فعالیت‌های زندگی خود به صورت مستقل ادامه دهد.تفاوت این رشته با مهندسی پزشکی در این است که رشته مهندسی پزشکی؛ در زمینه الکترونیک و بیومکانیک کاربردی کل تجهیزات پزشکی فعالیت می‌کند یعنی طراحی یک دستگاه رادیولوژی یا فیزیوتراپی نیز در حیطه کار مهندسی پزشکی قرار می‌گیرد، در حالی که رشته اعضای مصنوعی به طراحی و ساخت وسایل کمکی و اعضای مصنوعی می‌پردازد و اعضای مصنوعی قابل ساخت در این رشته نیز اعضای مصنوعی خارج از بدن مثل دست، پا، چشم و بینی است.از همین جا می‌توان به یکی دیگر از تفاوت‌های موجود بین این دو رشته پی برد چون فارغ‌التحصیل مهندسی پزشکی علاوه بر اعضای مصنوعی خارج از بدن، پروتزهای داخلی مثل قلب مصنوعی یا اعضای پیچیده الکترونیکی و مکانیکی مثل دست سیبرنتیکی را نیز طراحی می‌کند، اما فارغ‌التحصیل اعضای مصنوعی، قطعات ساده‌تری که با ابزار دستی نیز قابل ساخت است مثل پای مصنوعی عادی یا انواع بریس‌ها را طراحی کرده و می‌سازد.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغ‌التحصیل این رشته می‌تواند در دو بخش دولتی و خصوصی فعالیت کند
که بخش دولتی شامل سازمان بهزیستی، هلال احمر، بنیاد جانبازان و
بیمارستان‌های دارای مراکز ارتوپدی فنی است. اما حیطه اصلی فعالیت
فارغ‌التحصیلان این رشته بخش خصوصی است چون رشته اعضای مصنوعی
جزو معدود رشته‌های توانبخشی است که فارغ‌التحصیل آن می‌تواند پس از
کسب تجربه لازم، مرکز خصوصی دایر کرده و به افراد فلج یا افرادی
که انواع بدشکلی‌های مختلف و مشکلات ارتوپدی دارند، افرادی که
بیماری‌های ساده مثل صافی کف پا داشته و احتیاج به کفش طبی دارند
و کسانی که دچار قطع عضو هستند، خدمات خود را ارائه دهد.در ضمن اگر
دانشجویی اهل تحقیق و مطالعه باشد، در این رشته زمینه نوآوری
بسیار زیاد است. بخصوص در زمینه پروتزهای زیبایی؛ یعنی ساخت چشم،
گوش و بینی مصنوعی که نیروی کار متخصص در ایران بسیار کم است.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
آناتومی انسانی ، رسم فنی ، کمک‌های اولیه ، ایمنی و پیشگیری از
سوانح در کارگاه، ریاضیات پایه و مقدمات آمار، تکنیک‌های فلزکاری ،
تکنیک ارتوپدی فنی ، اصول توانبخشی ، خواص مواد (علوم فلزات)،
خواص مواد (مواد مصنوعی)، بهداشت عمومی ، ارتوپدی ، مکانیک،
تکنولوژی چوب ، تکنیک قطعه‌سازی، تئوری پروتز ، تئوری ارتز ، مدیریت
صنعتی، روانشناسی معلولین، آناتومی و فیزیولوژی اعصاب ، فیزیک ،
تکنولوژی درودگری ، آشنایی با طراحی و ساخت ارتزهای اندام فوقانی ،
آشنایی با طراحی و ساخت پروتزهای زیرزانو، آشنایی با طراحی و ساخت
ارتزهای اندام تحتانی، آشنایی با طراحی و ساخت ارتزهای ستون
فقرات، آشنایی با طراحی و ساخت پروتزهای اندام فوقانی، آشنایی با
طراحی و ساخت پروتزهای بالای زانو، اصول فیزیوتراپی و کاردرمانی،
ارزشیابی واندازه‌گیری عضلات، آناتومی سطحی ، مقاومت مصالح ،
اصطلاحات پزشکی ، رادیولوژی ، تکنیک چرمکاری ، آمار و روش تحقیق،
مدیریت مرکز ارتوپدی فنی، نورولوژی ، کینزیولوژی وبیومکانیک ،
کارآموزی در عرصه ارتزهای زیرزانو، کارآموزی در عرصه ارتزهای پا،
کارآموزی در عرصه ارتزهای بالای زانو، کارآموزی در عرصه ارتزهای
ستون فقرات ، کارآموزی در عرصه ارتزهای اندام فوقانی ، کارآموزی در
عرصه پروتزهای مچ پا و پنجه ، کارآموزی در عرصه پروتزهای زیرآرنج ،
کارآموزی در عرصه پروتزهای بالای آرنج، کارآموزی در عرصه پروتزهای
زیرزانو، کارآموزی در عرصه پروتزهای بالای زانو، کارآموزی در عرصه
پروتزهای لگن.
منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش