علوم حدیث
دیباچه: "... از رسول خدا(ص) سخنی صادر می‌شد که دارای دو معنی بود. سخنی
که به چیز و وقت معینی اختصاص داشته و سخنی که همه چیز و همه وقت را شامل
بود پس کسی که نمی‌دانست خدا و رسول او از آن سخن چه خواسته‌اند، آن را
می‌شنید و از روی جهل، بر خلاف واقع و بر ضد آنچه قصد شده معنی و توجیه
می‌نمود. پس این سبب‌ها باعث اختلاف مردم و پریشان ماندن آنان در روایتشان
است.""خلاصه خطبه 201 نهج‌البلاغه"
خطبه 201 نهج‌البلاغه بیانگر آن است که هرچند حدیث در کنار قرآن یکی از دو
مصدر دین‌شناسی است اما چون همانند قرآن از تغییر و تحریف مصون نیست،برای
ورود به آن باید به دانشی تخصصی به نام علم‌الحدیث مجهز بود. دانش مهم و
ارزشمندی که امروزه در رشته علوم حدیث آموزش داده می‌شود.
رشته علوم حدیث از سه منظر کلی به حدیث می‌پردازد که این سه منظر عبارتند از:
1ـ تاریخ و مصطلحات که در آن تاریخ تطور، تحول و پیدایش علم‌الحدیث
از دیدگاه اهل تشیع و اهل تسنن بررسی می‌شود. همچنین معنا و مفهوم
و اصطلاحات علم حدیث، آموخته می‌شود.2ـ علم‌الرجال، که به بررسی
زندگی راویان حدیث می‌پردازد.برای مثال اگر یک حدیث پنج راوی
داشته است، زندگی هر یک از راویان بررسی می‌شود که آیا راویان فوق
ویژگی‌های لازم را برای نقل حدیث داشته‌اند؟ آیا راستگو و ضابط
بوده‌اند یا اینکه فراموشکار بوده و در حفظ و نقل حدیث با تساهل و
تسامح برخورد می‌کرده‌اند؟3 ـ فقه‌الحدیث که به فهم محتوای احادیث
می‌پردازد.
توانایی‌های لازم :
عربی و علوم معارف اسلامی در این رشته اهمیت ویژه‌ای دارد و دانشجویان باید
در این دروس توانمند و کارآمد باشند. همچنین لازم است به مطالعه و تحقیق
علاقه‌مند بوده و مشتاق فهم دین و فهم اسلام باشند. رشته علوم حدیث از
جمله رشته‌هایی است که در آزمون سراسری از بین داوطلبان هر سه
گروه آزمایشی ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی دانشجو
می‌پذیرد.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغ‌التحصیل رشته علوم حدیث می‌تواند به عنوان کارشناس علوم
اسلامی در دوایر دولتی مشغول به کار شود و چون به زبان انگلیسی نیز
مسلط است، می‌تواند به عنوان رایزن فرهنگی ایران در کشورهای دیگر،
مبلغ اسلام و اصول اسلامی گردد و در صورت ادامه تحصیل و کسب
مدارج بالاتر به عنوان استاد در دانشگاه‌های داخل یا خارج از کشور
فعالیت نماید، چون در حال حاضر بعضی از دانشگاه‌های خارج از کشور
مثل دانشگاه اردن یا لبنان علاقه‌مند به جذب متخصص علوم حدیث
شیعه از کشور ایران هستند. همچنین فارغ‌التحصیل این رشته می‌تواند در
آموزش و پرورش به عنوان دبیر دینی، مربی قرآن یا مربی امور
تربیتی فعالیت نماید.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه :
روش تحقیق ، اخلاق ، تاریخ اسلام ، سیره پیشوایان دینی ، زبان
تخصصی ، منطق، آشنایی با کلیات علوم عقلی، کلام و عقاید اسلامی ،
تفسیر مقدماتی ، صرف و نحو کاربردی ، قرائت و درک مفاهیم از متون
حدیثی، قرائت و درک مفاهیم از متون تفسیری، قرائت و درک مفاهیم از
متون فقهی ، آشنایی با فقه مقدماتی، آشنایی با اصول فقه، قرائت و
تجوید قرآن کریم، علوم بلاغی ، ترجمه عربی به فارسی، ترجمه
فارسی به عربی، قرائت مطبوعات و استفاده از رادیو ، مکالمه و
محاضره (سمعی و بصری) ، آشنایی با فرق اسلامی، آشنایی با ادیان
توحیدی (زرتشتی، یهودی، مسیحیت).
دروس اصلی و تخصصی:
کتابت و تدوین حدیث ، شناخت محدثان ، مصطلحات حدیث ، طریق تحمل
حدیث ، جوامع حدیثی متقدم و متأخر شیعه، جوامع حدیثی متقدم و متأخر
اهل سنت، اصحاب اجماع، توثیقات عام و خاص ، احادیث موضوعه ،
ملاک‌های نقد حدیث، فقه‌الحدیث ، آشنایی با علم رجال، راویان عادل و
موثق، راویان ضعیف، آشنایی با کتب رجال شیعه، آشنایی با کتب
رجال اهل سنت، مطالعات جغرافیایی درباره رجال حدیث، سیری در
نهج‌البلاغه و شروح آن ، سنن‌النبی (ص)، تأثیر حدیث در ادبیات
فارسی، سهم زنان در نشر احادیث
.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
علوم تغذیه
دیباچه: "بگذارید غذایتان نخستین پزشک شما باشد."این کلمات قصار که بخشی از
سوگندنامه پزشکی در 377 سال پیش از میلاد مسیح است، امروزه اهمیت و ارزش
خود را بیش از پیش روشن ساخته و بیانگر مهمترین هدف علم تغذیه است. علمی که
به ما می‌آموزد هر آنچه می‌خوریم و می‌نوشیم، به طور مستقیم بر نحوه
فعالیت جسمانی و روانی ما تأثیر دارد. به عبارت دیگر سوءتغذیه یا تغذیه
نادرست می‌تواند موجب انواع بیماری‌ها گردد. برای مثال چاقی، تصلب شرائین،
اختلال‌های روده و معده و فشار خون، ناشی از استفاده بی‌رویه غذاهای
پرکالری، نمک، چربی و کمبود مواد سلولزی است یا استفاده سرخود و بی‌رویه
ویتامین‌ها در کودکان موجب دشواری‌های یادگیری و تحصیلی می‌شود و از سوی
دیگر سوءتغذیه و کمبود مصرف ویتامین‌ها نیز عامل گواتر، کم‌خونی، کوری،
عقب‌ماندگی ذهنی و دهها بیماری دیگر می‌شود. از همین رو رشته تغذیه در عصر
حاضر اهمیت بسیار زیادی دارد.این رشته به رژیم درمانی، اصول علم
تغذیه، ارزش مواد غذایی و نحوه تغذیه مناسب برای حفظ سلامت بدن
می‌پردازد. در این میان اصول علم تغذیه بررسی می‌کند که چه
فرآیندی روی مواد غذایی خورده شده انجام می‌گیرد تا جذب یا دفع شود
و رژیم درمانی نیز نوع رژیم غذایی لازم در بیماری‌های مختلف را
مشخص می‌کند، چون در برخی از بیماری‌ها، بعضی از مواد غذایی باید حذف
شده یا بیشتر مورد استفاده قرار گیرد مثل بیماری گواتر که از کمبود
ید ایجاد می‌شود.
این رشته دارای دو شاخه عمده است که عبارتند از :
الف) تغذیه گروه‌های مختلف جامعه مانند سالمندان، معلولین و کودکان
و نوجوانان. ب) تغذیه بالینی که شامل تغذیه و مشاوره غذایی
بیماران بستری و سرپایی می‌شود.
توانایی‌های لازم :
همان‌طور که یک پرستار باید به کار خدماتی علاقه‌مند باشد، کارشناس
تغذیه نیز باید روحیه خدماتی داشته و صبر و حوصله لازم را برای
صحبت با بیمار و راهنمایی او داشته باشد. حتی دانشجویانی که مایلند
پس از فارغ‌التحصیلی دفتر مشاوره غذایی دایر کنند، باید دارای 3 سال
سابقه کار در بیمارستان باشند. همچنین داوطلبان علاقه‌مند به این
رشته لازم است در دروس زیست‌شناسی و شیمی که پایه دروس دانشگاهی
این رشته است توانمند باشند.
موقعیت شغلی در ایران :
تا چند سال پیش فارغالتحصیلان رشته تغذیه حتی در بیمارستان‌ها
جایگاه مشخص و تعیین‌شده‌ای نداشتند اما در چند سال اخیر بخصوص از
زمانی که به کارشناسان تغذیه اجازه مطب داده شده، این رشته در
بیمارستان‌ها هویت و جایگاه تازه‌ای پیدا کرده است، اما متأسفانه
هنوز در بین پزشکان نقش و اهمیت کارشناسان این علم روشن نشده
است. در حالی که باید همکاری تنگاتنگی بین پزشکان و متخصصان تغذیه
وجود داشته باشد و در واقع هرجا که یک پزشک متخصص غدد، قلب و عروق
یا کلیه حضور دارد، باید در کنارش یک متخصص تغذیه باشد. چون پزشک
فقط لیست غذاها یا مواد غذایی که بیمار نباید بخورد، تعیین می‌کند اما
کارشناس تغذیه می‌گوید که یک بیمار چگونه و چقدر باید بخورد تا هم
مواد غذایی مورد نیاز به بدنش برسد و هم رژیم غذایی را حفظ کند.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
زیست‌شناسی، روانشناسی، جامعه‌شناسی، شیمی عمومی، فیزیک، فیزیولوژی،
تشریح تئوری، تشریح فیزیولوژی عملی، میکروب‌شناسی، شیمی آلی، آمار
حیاتی، بیوشیمی مقدماتی، میکروب‌شناسی مواد غذایی.
دروس اصلی:
اصول اپیدمیولوژی، تغذیه اساسی، بهداشت و مسمومیت‌های غذایی،
مدیریت بخش غذایی، نقش تغذیه در خدمات بهداشتی، فیزیولوژی تغذیه،
زبان اختصاصی، بیوشیمی متابولیسم، اصول و روش‌های نگهداری مواد
غذایی، شیمی مواد غذایی، اصطلاحات پزشکی و بیمارستانی، اقتصاد غذا و
برنامه‌ریزی، بهداشت عمومی.
دروس تخصصی:
بیماری‌های ناشی از سوءتغذیه و اپیدمیولوژی، تنظیم برنامه غذایی،
تغذیه گروه‌های ویژه، رژیم درمانی، بررسی وضع تغذیه، آموزش
تغذیه، تأثیر فرآیند بر ارزش غذا، تغذیه دوران‌های مختلف، سمینار،
اکولوژی تغذیه، کارآموزی.
منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
علوم اقتصادی
دیباچه: آیا خیابانی را می‌شناسید که در آن نانوایی, خواروبار فروشی, میوه‌فروشی یا آرایشگاه نباشد؟ بی‌شک در هر خیابانی مراکز خدماتی یاد شده و دهها واحد خدماتی دیگر به چشم می‌خورد. اما چرا در حالی که هیچ سازمان یا نهادی مسؤول ایجاد این مراکز در خیابان‌های مختلف نیست ما در هر خیابانی به واحدهای فوق دسترسی داریم؟راستی چرا بسیاری از واحدهای خدماتی 50 سال پیش مثل لحاف دوزی, چینی بندزنی و حلبی‌سازی از بین رفته‌اند و در مقابل مغازه‌های تزئینات ساختمانی و فروشگاه‌های لوازم صوتی و تصویری ایجاد شده است؟ علم اقتصاد به سؤال‌های فوق پاسخ می‌دهدو این که در یک جامعه چه عواملی باعث تخصیص منابع می‌شود. به عبارت دیگر علم اقتصاد، علم تخصیص بهینه منابع است. منابعی که کم یا محدود هستند. این علم در مراکز آموزش عالی تحت عنوان رشته علوم اقتصادی ارائه می‌شود. رشته اقتصاد در مقطع کارشناسی دارای شش شاخه اقتصاد نظری, بازرگانی, کشاورزی, پول و بانکداری, صنعتی و حمل و نقل است و داوطلبان هر سه گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی, علوم تجربی و علوم انسانی می‌توانند این رشته را انتخاب کنند. البته برای داوطلبان علوم انسانی شاخه اقتصاد نظری ارائه نشده است. اما به گفته استادان این رشته تفاوت شاخه‌های مختلف اقتصاد در مقطع کارشناسی کمتر از 30 واحد درسی است و چون دانشجویان می‌توانند 9 واحد اختیاری خود را از شاخه دیگر انتخاب کنند، تفاوت قابل توجهی بین شاخه‌های مختلف این رشته وجود ندارد. بویژه این که بین دروس تخصصی هر شاخه نیز تشابه‌های بسیاری وجود دارد برای مثال از یازده درس اختصاصی شاخه اقتصاد پول و بانکداری , چهار درس آن با شاخه اقتصاد بازرگانی مشترک است. با این همه ما برای آشنایی شما با شاخه‌های رشته اقتصاد, به معرفی اجمالی آنها می‌پردازیم.
شاخه اقتصاد نظری:
هسته اصلی تئوری‌های اقتصادی مثل اقتصاد ریاضی و اقتصاد سنجی در شاخه
اقتصاد نظری مطالعه می‌شود؛ یعنی این شاخه بیشتر جنبه انتزاعی و تئوری دارد
و تأکید آن بر روی تئوری‌های ریاضی است و دانشجوی اقتصاد نظری کمتر
پدیده‌هایی از قبیل تجارت را مطالعه می‌کند.
دروس تخصصی اقتصاد نظری :
اقتصاد کشاورزی, اقتصاد مدیریت, اقتصاد ریاضی, اقتصاد سنجی, تاریخ عقاید اقتصادی, برنامه‌ریزی اقتصادی, اقتصاد منابع .
شاخه اقتصاد بازرگانی:
اقتصاد بازرگانی یکی از شاخه‌های کاربردی اقتصاد است که در آن دانشجو با
جنبه‌های توصیفی و تحلیلی مدیریت تولید, مدیریت بازاریابی و کاربردهای آن،
قوانین و مقررات مالیات در ایران, انواع حسابرسی و اصول حسابداری آشنا
می‌شود. همچنین با استفاده از یک سری مدلهای تصمیم‌گیری و متدهای کمی,
تعیین خط مشی مطلوب را در مسائلی که یک مدیر با آن مواجه می‌شود، فرا
می‌گیرد.
دروس تخصصی اقتصاد بازرگانی :
اقتصاد مدیریت, روش‌های مقداری در بازرگانی, مدیریت تولید, ارزیابی طرح‌های
اقتصادی, حسابداری شرکت‌ها, حسابداری صنعتی, اصول بازاریابی, اصول بیمه,
مدیریت مالی.
شاخه اقتصاد صنعتی
در شاخه اقتصاد صنعتی دانشجویان طی چند واحد با ساختار بازار صنعت,
بازرگانی بین‌المللی, منافع و مضرات انحصار, سیاست رقابت, منافع
مصرف‌کننده, هزینه‌ها و حقوق و مقررات کاری که تنظیم‌کننده روابط بین
کارگران و کارفرمایان است, آشنا می‌شوند.
دروس مشترک در همه شاخه‌های علوم‌اقتصادی :
زبان خارجه تخصصی, اصول سازمانی و مدیریت, حقوق تجارت, مبانی جامعه‌شناسی,
ریاضیات, آمار, روش تحقیق, اصول حسابداری, جغرافیای اقتصادی ایران, اقتصاد
خرد, اقتصاد کلان, پول و بانکداری, مبانی فقهی اقتصاد صدر اسلام, نظام‌های
اقتصادی, تجارت بین‌الملل, اقتصاد توسعه, اقتصاد ایران.
دروس تخصصی اقتصاد نظری :
اقتصاد صنعتی, حسابداری شرکت‌ها, حسابداری صنعتی, اقتصاد منابع, مدیریت
تولید, ارزیابی طرح‌های اقتصادی, اقتصاد سنجی, حقوق کار و روابط صنعتی,
پژوهش عملیاتی.شاخه اقتصاد پول و بانکداریدانشجویان این شاخه با نحوه
عملکرد بانک‌های داخلی و خارجی, اسناد اعتباری ارزی, سیاست‌های پولی و مالی
به عنوان مهمترین سیاست‌های تثبیت اقتصادی و چگونگی تجزیه و تحلیل صورت
حساب‌های مالی آشنا می‌شوند.
دروس تخصصی اقتصاد پول و بانکداری :
عملیات بانکی داخلی, عملیات بانکی خارجی, سیاست‌های پولی و مالی, بانکداری
اسلامی, روش‌های مقداری در بازرگانی, سازمان‌های پولی و مالی بین‌المللی,
حسابداری شرکت‌ها, تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی, ارزیابی طرح‌های اقتصادی,
تأمین منابع مالی و بورس اوراق بهادار, مدیریت مالی.
شاخه اقتصاد کشاورزی
دانشجویان این شاخه, اقتصادی را که به محصولات کشاورزی و زمین و زراعت باز
می‌گردد, مطالعه می‌کنند. زیرا بازار محصولات کشاورزی به دلیل اینکه در
بسیاری از موارد، پیوستگی تولید را ندارد همچنین متغیرهایی مثل آب و هوا و
خاک در آن اثر عمده‌ای می‌گذارد, به مطالعه تخصصی و ویژه‌ای نیازمند است؛
یعنی کارشناس اقتصادی این بخش باید علاوه بر آشنایی با اصول و مبانی علم
اقتصاد, با مسائل کشاورزی از قبیل تولید کشاورزی و بازارهای محصولات
کشاورزی آشنایی داشته باشد.
دروس تخصصی اقتصاد کشاورزی :
اقتصاد کشاورزی, توسعه و سیاست کشاورزی, اقتصاد منابع, اقتصاد سنجی,
ارزیابی طرح‌های اقتصادی, بازاریابی محصولات کشاورزی, مدیریت مزرعه,
جامعه‌شناسی روستایی, پژوهش عملیاتی.
توانایی‌های لازم :
در مقطع متوسطه, کتاب اقتصاد تنها برای دانش‌آموزان رشته علوم‌انسانی ارائه
شده است و چون مباحث این کتاب جنبه حفظی دارد, بسیاری از داوطلبان آزمون
سراسری تصور می‌کنند که برای موفقیت در رشته اقتصاد باید حافظه قوی داشت تا
بتوان مفاهیم و نظریه‌های متعدد را حفظ کرد. در حالی که به گفته استادان و
دانشجویان این رشته, دانشجوی اقتصاد بیش از هر چیز باید در درس ریاضی قوی
باشد تا بتواند در این رشته موفق گردد.همچنین دانشجوی اقتصاد لازم است که
به مباحث اجتماعی علاقه‌مند بوده و الفبای جامعه‌شناسی, علوم سیاسی و
روانشناسی را بداند چون اقتصاد یک حلقه از علوم اجتماعی است و زنجیره علوم
اجتماعی نیز به هم مرتبط است.
موقعیت شغلی در ایران :
دانشجویان دوره کارشناسی اقتصاد بیشتر اطلاعات اولیه و پایه را مطالعه
می‌کنند در نتیجه نباید انتظار داشته باشند که پس از فارغ‌التحصیلی به طور
تخصصی و کاربردی فعالیت نمایند مگر دانشجویانی که خودشان مطالعه و فعالیت
بیشتری داشته و تئوری‌هایی را که مطالعه می‌کنند, به کار نیز می‌گیرند.
یعنی می‌توانند مدلهای اقتصادی نوشته, تجزیه و تحلیل کرده و پیشنهادهای
تازه‌ای برای رفع مشکلات اقتصادی مؤسسه و سازمان‌های مختلف ارائه
دهند.البته این به آن معنا نیست که در حال حاضر فارغالتحصیلان این رشته
بازار کار ندارند بلکه می‌توانند در بخش‌های مختلف وزارت اقتصاد مثل بخش
مالیات, وزارت صنایع, سازمان برنامه و بودجه, بانک مرکزی و مرکز آمار
فعالیت کنند و مهمتر از همه اینکه حتی اگر فارغالتحصیلان اقتصاد در رشته
تخصصی خود فعالیت نکنند, به دلیل داشتن ذهنی باز و تحلیل‌گر و آشنایی صحیح
با مسائل و مباحث اقتصادی, نگاه کارشناسانه‌ای نسبت به جامعه و پیرامون خود
دارند و می‌توانند در هر شغلی موفق و کارآمد باشند.منبع: کتاب آشنایی با
رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم
افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
علوم آزمایشگاهی
دیباچه: علوم آزمایشگاهی از جمله رشته‌هایی است که در بهداشت و
کاهش هزینه‌های درمانی بسیار مؤثر است. زیرا فارغ‌التحصیل این رشته
در مقطع کاردانی با نمونه‌برداری مدفوع، ادرار و خون و آماده‌سازی
نمونه و آزمایش‌های مختلف بیوشیمی و هماتولوژی می‌تواند پزشک را در
انتخاب بهترین راه درمان و مقابله با بیماری راهنمایی کند.
فارغ‌التحصیل کارشناسی این رشته نیز می‌تواند آزمایش‌های تخصصی
هورمون‌شناسی یا ایمونولوژی را انجام دهد و مسؤول بخش‌های مختلف یک
آزمایشگاه تشخیص طبی مانند بخش نمونه‌برداری، انگل‌شناسی و ادرار،
هورمون‌شناسی، ایمونولوژی و... شود و بر نحوه کار و آزمایش‌های کاردان
علوم آزمایشگاهی نظارت کرده و کار او را تأیید نماید.
توانایی‌های لازم :
رشته علوم‌آزمایشگاهی به ویژه در مقطع کاردانی یک رشته عملی است و
جوانانی که علاقه‌مند به کار عملی هستند و نسبت به بو یا آزمایش با
ادرار و مدفوع حساس نیستند، در این رشته موفق می‌شوند. در ضمن لازم
است که دانشجو به دروس شیمی و زیست‌شناسی علاقه‌مند باشد. گفتنی
است که رشته علوم‌آزمایشگاهی در کشور ما تا مقطع دکترا به صورت
ناپیوسته دانشجو می‌پذیرد.
موقعیت شغلی در ایران :
رشته علوم‌آزمایشگاهی از جمله رشته‌هایی است که بازار کار نسبتاً
خوبی دارد. زیرا امروزه جامعه ما به امر بهداشت و سلامتی پی برده
است و بی شک بدون استفاده از آزمایشگاه‌های تشخیص طبی حفظ سلامت
جامعه و جلوگیری از شیوع بیماری‌های عفونی و آلرژی‌ها یا مبارزه با
بیماری‌های ژنتیکی امکان‌پذیر نیست.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
فیزیک عمومی، فیزیک کاربردی، شیمی عمومی، بیوشیمی عمومی، فیزیولوژی، زیست‌شناسی، آناتومی.
دروس تخصصی:
مقدمات علوم آزمایشگاهی، شیمی و میکروبیولوژی مواد غذایی، زبان
تخصصی، انگل و حشره‌شناسی پزشکی، قارچ‌شناسی پزشکی، ویروس‌شناسی
پزشکی، ایمنی و سرم‌شناسی، باکتری‌شناسی پزشکی، خون‌شناسی، بانک
خون، بیوشیمی بالینی، بافت‌شناسی، آسیب‌شناسی پزشکی، کارآموزی.منبع:
کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم
فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
شیمی
دیباچه:
شیمی علم اتم‌ها، پیوندها و مولکول‌ها است. دانشی که می‌تواند خواص ماده،
چگونگی تغییرات و شیوه تولید آنها را از هسته اتم گرفته تا کهکشان‌ها بررسی
کند و رشته شیمی، رشته‌ای است که به پرورش متخصصانی می‌پردازد که با
مطالعه و تحقیق و آزمایش به ابداع و نوآوری پرداخته یا فرآورده‌های شیمیایی
را کنترل می‌کنند. این رشته در سطح کارشناسی به بررسی و مطالعه اجمالی
ترکیب، ساختار و ویژگی‌های ماده و همچنین کنترل آزمایشگاهی
فرآیندهای شیمیایی می‌پردازد. رشته شیمی دارای دو بخش علم شیمی و
صنایع شیمی است که علم شیمی به عنوان یکی از علوم پایه زیربنای
علوم مختلفی همچون بیولوژی، بیوتکنولوژی، پزشکی، دندانپزشکی،
داروسازی و رشته‌های متعدد مهندسی است. اما صنایع شیمیایی عبارت
است از صنایعی که در آنها واکنش شیمیایی انجام می‌گیرد؛ یعنی اقسام
مواد اولیه تبدیل به محصولات جدید می‌گردد که خواص این محصولات تا
حدودی با مواد اولیه متفاوت است. رشته شیمی دارای دو گرایش محض و
کاربردی است که در گرایش محض مبنای کار، علم شیمی است و دانشجو
درباره چهار گرایش اصلی علم شیمی که عبارتند از:
شیمی‌آلی، معدنی، تجزیه و شیمی فیزیک دروسی را مطالعه می‌کند. اما
در شیمی کاربردی، دروس پایه شیمی کمتر مطالعه می‌شود و دانشجو یکسری
از دروس مربوط به مهندسی شیمی مثل اصول صنایع شیمیایی و تصفیه
آب و فاضلاب را می‌گذراند. می‌توان گفت که فارغ‌التحصیل شیمی محض در شروع
یک فعالیت صنعتی نقش دارد چرا که راه‌کارهای تئوریک ساخت یک ماده را ارائه
می‌دهد و سپس یک فارغ‌التحصیل شیمی کاربردی طراحی نیمه‌صنعتی ماده موردنظر
را ارائه می‌دهد.
توانایی‌های لازم :
"شیمی؛ یعنی حفظ کردن صدها فرمول، عدد و رقم" بسیاری از دانش‌آموزان چنین
تصوری نسبت به شیمی دارند. زیرا حجم مطالب کتاب شیمی دبیرستانی زیاد و فرصت
تدریس محدود است و به ناچار دبیران و محصلان به جای تحلیل و استدلال
مفاهیم به سوی مسائل ذهنی و حفظی کشیده می‌شوند در حالی که شیمی تلفیقی از
مهارت‌های ذهنی و استدلالی است و اگر کسی بخواهد در این رشته موفق
گردد، باید در هر دو زمینه توانمند باشد و حتی می‌توان گفت که قدرت
استدلال بیش از قدرت حافظه در این رشته اهمیت دارد. دانشجوی شیمی
لازم است در دروس ریاضی، شیمی و فیزیک قوی باشد و رشته شیمی را
دوست بدارد، یعنی از مطالعه درس شیمی لذت ببرد و خسته نشود. گفتنی
است که رشته شیمی از بین داوطلبان گروه ریاضی و فنی و علوم تجربی دانشجو
می‌پذیرد. البته برخی از دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی فقط از گروه
آزمایشی علوم‌تجربی دانشجو می‌پذیرند.
موقعیت شغلی در ایران :
تعدادی از فارغالتحصیلان شیمی جذب صنایع شیمیایی مختلف مثل صنایع
رنگ سازی، چرم سازی، پتروشیمی، مواد غذایی، لوازم بهداشتی و
آرایشی می‌شوند و در بخش آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت محصولات شیمیایی
یا واحد تولید آنها کار می‌کنند. هر کارخانه‌ای که دایر شود، در بخش
کنترل کیفیت کالاهای ساخته شده نیاز به یک شیمیست دارد. همچنین در
تمام صنایع احتیاج به فارغالتحصیلان شیمی داریم تا مواد اولیه را
با توجه به استانداردهای جهانی بررسی کرده و ردّ یا قبول بکنند.
گفتنی است که فارغالتحصیلان این رشته توانایی تغییر و تبدیل بر
روی مواد خام را دارند و به یاری همین توانایی، تعداد زیادی از
فارغالتحصیلان این رشته کارگاه‌ها یا کارخانه‌های شیمیایی کوچک یا
بزرگ دایر کرده و در کار خود نیز موفق بوده‌اند.
درسهای این رشته در طول تحصیل:
دروس مشترک در گرایش‌های شیمی:
ریاضی عمومی، فیزیک پایه، شیمی عمومی، معادلات دیفرانسیل، شیمی
آلی، شیمی تجزیه ، شیمی تجزیه دستگاهی، شیمی فیزیک، شیمی معدنی،
زبان تخصصی شیمی، کاربرد طیف‌سنجی در شیمی آلی، جداسازی و شناسائی
ترکیبات آلی، مبانی کامپیوتر و برنامه‌نویسی، روش استفاده از متون
علمی شیمی، کارگاه یا شیشه‌گری.
دروس تخصصی گرایش شیمی محض:
اصول صنایع شیمیایی، شیمی آلی فلزی، مبانی شیمی کوانتومی، گرافیک و نقشه‌خوانی، شیمی فیزیک آلی، طیف‌سنج مولکولی.
دروس تخصصی گرایش شیمی کاربردی:
کارگاه یا شیشه‌گری، گرافیک و نقشه‌خوانی، اصول محاسبات شیمی
صنعتی، شیمی صنعتی، کارآموزی تابستانی، گزارش‌نویسی و سمینار، اصول
تصفیه آب و پساب‌های صنعتی، خوردگی فلزات. (بسیاری از درسهای این
رشته همراه با آزمایشگاه است.)منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی
سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی
سازمان سنجش